
Het onderzoeksbudget van universiteiten is de afgelopen jaren afgeknepen. Wat heeft dat voor effect op de wetenschap?
Promovendus Erasmus Universiteit gedwongen aan het werk bij sponsor EY
Medewerkers rechtenfaculteit UvA eisen uitleg over door Zuidas gesponsorde leerstoelen
Amsterdamse universiteit niet transparant over sponsors hoogleraren Belastingrecht
Podcast | De warme band tussen wetenschap en bedrijfsleven
Op de snijtafel: de beïnvloeding van wetenschappelijk onderzoek door het bedrijfsleven
Hoe een hoogleraar met lobby-onderzoek voor Shell en Unilever zijn bankrekening spekte en toch zijn integriteit behield
Erasmus diskwalificeert studie naar banengroei door vliegveld Maastricht
Hoogleraar handelde ‘verwijtbaar onzorgvuldig’ door Shell en Unilever niet te vermelden als financiers van onderzoek
‘Banen’ als valse schaamlap voor distributiecentra en (lucht)havens
Nederlandse toxicoloog wil schoon schip maken bij ‘gekaapt’ wetenschappelijk tijdschrift
© https://it.wikipedia.org/wiki/File:EURbuilding.jpg
Wat is mijn diploma van de Erasmus Universiteit nog waard?
De Erasmus Universiteit bagatelliseert de integriteitsrisico's binnen haar business faculteit. In haar pogingen gezichtsverlies te voorkomen, beschadigt ze het vertrouwen in de wetenschap alleen maar meer.
Het prijskaartje dat aan een diploma Financial Economics aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) hangt, is voor studenten van buiten de Europese Unie dit collegejaar 14.700 euro. Ik zou het mijne inmiddels zonder aarzelen voor dat bedrag doorverkopen aan een Chinese student, maar zover is de commercialisering binnen de universiteitswereld nog niet doorgeslagen; een tweedehandsmarkt voor masterdiploma's is net een brug te ver.
Maar de wedijver om studenten binnen te halen (liefst buitenlandse, want die brengen meer geld in het laatje) wordt in Nederland steeds heviger. De Erasmus Universiteit lijkt daarin haar unique selling point te hebben gevonden: haar nauwe banden met de internationale zakenwereld. De EUR promoot de studie Financial Economics op haar website met ‘carrièremogelijkheden bij multinationals en banken’. En dat slaat aan, zeker bij scholieren die na hun studie op zoek moeten naar het snelle geld om hun steeds hogere studieschuld af te betalen.
Never waste a good crisis
Dat was tien jaar geleden, toen ik die EUR-studie Financial Economics afrondde, ook al zo. Met dollartekens in de ogen zag ik mezelf aan de vooravond van een glansrijke carrière binnen de bankwereld staan, maar juist op dat moment zakte de financiële wereld als een kaartenhuis in elkaar.
En ik mocht dan gediplomeerd financieel econoom zijn, ik snapte niet hoe dit had kunnen gebeuren. Bij de EUR had ik weinig geleerd over de fundamentele inrichting van onze economie. In plaats daarvan was me vooral uitgelegd hoe je binnen het bestaande systeem je eigen schaapjes op het droge kon houden: door je te schikken naar de geldende normen van het bedrijfsleven.
Beschaamd over mijn gebrek aan kennis ging ik op zoek naar antwoorden. Ik ontdekte dat de modelwereld uit mijn economieboeken in werkelijkheid niet bestaat. De crisis demonstreerde dat de aannames achter die modellen niet klopten: mensen zijn niet louter rationele, nut optimaliserende wezens; en geld en krediet geen neutrale parameters in een economie. Mijn stille hoop was dat de crisis ook universiteiten zou wakker schudden en ze zou aanzetten hun eenzijdige economieonderwijs drastisch te hervormen.
De aansporing to never waste a good crisis lijkt echter aan de universiteiten voorbij te zijn gegaan. De economiestudenten van Rethinking Economics (die wel op zoek zijn naar vernieuwing!) concludeerden vorige maand dat het economieonderwijs nog altijd te smal, te abstract en te gericht op getallen is. Volgens EUR-hoogleraar culturele economie Arjo Klamer bevestigt hun onderzoek dat ‘de huidige economische wetenschap het contact met de economische werkelijkheid kwijt is geraakt en irrelevant dreigt te worden.’
De EUR strooit vooral met wervingsteksten die niet zouden misstaan in de Lof der Zotheid
Dat besef is nog niet bij alle economieprofessoren doorgedrongen. Het citaatje dat de EUR uitkiest om potentiële studenten naar de studie Financial Economics te lokken, zegt genoeg: ‘Met wat ik geleerd heb tijdens mijn master kan ik nu de operatie van grote Fortune-500 bedrijven verbeteren.’ De EUR prikkelt studenten in spe niet om zich te buigen over urgente maatschappelijke uitdagingen, zoals het ontwerp van een stabieler financieel systeem, maar strooit vooral met wervingsteksten die niet zouden misstaan in de Lof der Zotheid. De universiteit lijkt te zijn vergeten dat Erasmus dat beroemde boek schreef als een satire op de inhalige bisschoppen en hun vervreemding van het alledaagse leven.
Wanneer de universiteit niet langer een vrijplaats is voor intellectuele ontwikkeling, maar een commercieel bedrijf dat diploma’s verkoopt, verliest ze haar oorspronkelijke bestaansrecht. Haar maatschappelijke belang mag niet op de tweede plaats komen: onafhankelijk onderzoek is een groot goed. Zeker in deze tijd van nepnieuws en feitenvrije politiek is betrouwbare wetenschap essentieel om leugens van waarheid te kunnen scheiden. Wat is een diploma nog waard – behalve als entreebewijs tot het sollicitatiecircuit van multinationals – wanneer de universiteit die het uitgeeft haar eigen integriteit niet met hand en tand verdedigt?
Ontkennen en verdraaien
Daarom is de gang van zaken rondom het door Shell betaalde rapport Wederzijds profijt van de Rotterdam School of Management zo problematisch. Het rapport werd jarenlang gebruikt in de lobby voor belastingverlaging; de auteurs, hoogleraren Henk Volberda, Marc Baaij en Frans van den Bosch, behoren tot een groepje aan Shell toegewijde hoogleraren met een enorme blinde (olie)vlek. Zij verdedigen hun broddelwerk als ‘onschuldig consultancywerk’ dat toevallig door minister Eric Wiebes (die al even toevallig eerder een boek schreef met Marc Baaij) als enig onderliggend stuk werd aangehaald in het beruchte dividendpartijstuk van de VVD. In werkelijkheid was van meet af aan bekend dat het rapport diende ter ondersteuning van de dividendbelastinglobby.
Dat gedrag past in een trend; de RSM heeft een historie van schending van wetenschappelijke integriteit. In 2012 werd hoogleraar Dirk Smeesters ontslagen vanwege fraude. PwC constateerde toen dat een ‘cultuuromslag’ nodig was om wetenschappelijke integriteitsrisico's binnen de RSM bespreekbaar te maken. Vijf jaar later trekt een nieuwe onderzoekscommissie precies dezelfde conclusie, maar RSM-decaan Steef van de Velde zegt daarna doodleuk tegen Erasmus Magazine dat die cultuurverandering al grotendeels is doorgevoerd: ‘We hebben een nieuwe missie gecreëerd – a force for positive change – waar we heel trots op zijn.’ Van de Velde denkt blijkbaar dat een pakkende zinspreuk genoeg is om een open cultuur te scheppen. Ondertussen verbiedt hij zijn professoren om met FTM te spreken.
“een overweldigende omarming van witte mannelijke middelmatigheid”
De cultuur bij de RSM ligt om verscheidene redenen onder vuur. Hoogleraar sociale theorie Willem Schinkel schreef vorige maand een vernietigend opiniestuk in het Erasmus Magazine over het gebrek aan diversiteit bij de RSM. Daarin richt hij zich op de manier waarop decaan Van de Velde een bolwerk van witte mannen in stand houdt door vrouwen ‘tegen hun eigen carrière in bescherming te nemen’. Schinkel spreekt van ‘een combinatie van pure stupiditeit, latente en manifeste misogynie en racisme, en een overweldigende omarming van witte mannelijke middelmatigheid’. Hij vraagt zich af: ‘In wat voor intellectueel afgezonken milieu moet je zijn beland om dit normaal, zelfs rationeel te vinden?’
De uitspraken van Van de Velde over het lobbyrapport zijn in datzelfde kader te plaatsen. De kritiek op het rapport die vorig door jaar door duurzaamheids-denktank Changerism geformuleerd werd, deed hij op voorhand af als ‘ongefundeerd’. Dat het EUR-bestuur nu de integriteitsrisico's bagatelliseert die door een onafhankelijke onderzoekscommissie zijn blootgelegd, is een nog ernstiger ontwikkeling. EUR en RSM stellen dat corporate influence bij RSM-onderzoeken afwezig is, terwijl dat helemaal niet is onderzocht door de commissie.
In een poging gezichtsverlies te voorkomen, verkwanselt de EUR zo haar geloofwaardigheid met voorbarige conclusies. Haar eigen integriteitscommissie moet nota bene nog komen met een uitspraak in de lopende tuchtklacht over vermeende integriteitsschendingen rond het rapport Wederzijds Profijt.
Schinkel windt zich op over het ‘marktgebaseerde’ denken dat volgens hem steeds meer de norm wordt op de universiteit. Hij voelt zich ‘meer en meer vervreemd van zijn universiteit wanneer het gaat om diversiteit en samen leven.' Dat is zorgwekkend, want de echte waarde van een universiteit schuilt in de ruimte die ze biedt om na te denken over een betere samenleving. Zonder vrije ruimte voor creatieve ideeën vernietig je die waarde. Dan wordt de universiteit een fabriek waar als wetenschapper vermomde consultants aan de lopende band gesponsord onderzoek produceren en spindokters de status quo als vooruitgang verkopen.
Mijn diploma Financial Economics mogen ze in dat geval terug hebben. Gratis en voor niets.
36 Bijdragen
Guido Leenders 6
Harderwijk is een stadje van negotie,
men koopt er bokking en bullen van promotie.
Wilma Schrover 7
MaartenH 10
Matthijs2 5
MaartenHTegelijkertijd is niet de politiek, maar de universiteit zelf de hoeder van de academische waarden - juist als deze waarden onder vuur liggen. RSM wentelt zich wel heel comfortabel in de corrumperende werking van het grote geld.
Jan-Marten Spit 9
Matthijs2Omdat de politiek de geldkraan richting universiteiten afkneep, werd dat 'hoeden' feitelijk onmogelijk gemaakt. Hoe een andere entiteit dan de politiek daar verantwoordelijk voor zou moeten zijn is mij duister.
MaartenH 10
Matthijs2Maar helaas en desondanks is die universitaire wereld niet bij machte die rol te vervullen. Wat ze doen is er onder de gegeven omstandigheden het beste van maken en dat is zoals blijkt niet altijd even best. Ik heb nog nooit gehoord van hoogleraren die op de een of andere manier de koppen bij elkaar hebben gestoken en tot de conclusie kwamen: jongens (en meisjes) dit gaat zo niet!
Jan-Marten Spit 9
MaartenHMatthijs2 5
Jan-Marten Spitthebluephantom 6
goede kwaliteit en nadenken over de dingen, en te bekostigen door de arme lieden waar ik van afkomstig ben
ik weet uit eerste hand dat er bij instellingen wordt gezegd, we moeten de examens niet te hard maken, want immers minder studenten en minder geld --> modern day economics. dat zegt alles
[Verwijderd]
thebluephantom 6
[Verwijderd][Verwijderd]
thebluephantomthebluephantom 6
[Verwijderd]Hank.Rearden.8 1
thebluephantomthebluephantom 6
Hank.Rearden.8Hank.Rearden.8 1
thebluephantomthebluephantom 6
Hank.Rearden.8MaartenH 10
Hank.Rearden.8Maar ben je wel eens in een land als Indonesië geweest? Gezien hoeveel plastic afval daar geproduceerd word en hoe slecht daarmee wordt omgegaan? Met de overvloedige regenval wordt dat via de rivieren allemaal de oceaan in gespoeld. Dat ga je niet een, twee , drie stoppen.
Dus laat die Boyan Slat absoluut zijn concept uitwerken. Hopelijk kunnen we daarmee het nodige uit de oceaan vissen.
Jan-Marten Spit 9
Deze 'norm' is in de jaren 90 van de vorige eeuw na hevig maar beperkt debat ontstaan. De critici van de voorgestelde 'derde geldstroom' wezen precies aan waar het toe zou leiden : het hierboven beschreven heden.
Door bezuinigingen vanuit de overheid onder regie van het electoraat zagen universiteiten zich genoodzaakt zelf te zoeken naar alternatieve bronnen van inkomsten.
Critici van dit onzalige plan stelden dat dit zou leiden tot
1 ondermijning van wetenschappelijke integriteit;
2 minder innovatie door beperking van keuzevrijheid in fundamenteel onderzoek
In 1 hebben zij (in mijn geval: wij) aantoonbaar gelijk gekregen. 2 is moeilijker vast te stellen omdat een parallel universum ontbreekt waarmee vergeleken kan worden.
Het punt is dat deze excessen voorspelbaar zouden optreden maar het electoraat er geen stokje voor stak. Daarmee kan je afvragen of het begin van een oplossing er niet in gelegen is dat Nederland eens wat beter gaat nadenken voordat ze stemt in plaats van achteraf te klagen over de effecten van haar democratische luiheid.
MaartenH 10
Jan-Marten SpitJan-Marten Spit 9
MaartenHhttps://www.nrc.nl/nieuws/1998/12/24/de-universiteit-gaat-in-zaken-het-toenemend-belang-7428668-a1164322
De veronderstelling dat democratie een zelf-optimaliserend en zelfreinigende politieke organisatievorm is die aangezet en met rust gelaten kan worden is onjuist.
Democratie is juist het gereedschap dat ontstaan is uit de ervaring dat macht corrumpeert. Democratie is geen toestand, het is een activiteit.
MaartenH 10
Jan-Marten Spitthebluephantom 6
MaartenHMarla Singer 7
Was vroeger deze groep mensen gedeeltelijk verantwoordelijk voor het signaleren van onethisch gedrag zullen zij nu door hun opleiding hier verminderd in staat toe zijn. Het gevolg zal zijn dat er meer witte boorden criminaliteit plaats zal vinden. De gevolgen voor de Nederlandse samenleving zullen aanzienlijk zijn.
Jan-Marten Spit 9
Marla SingerDe politiek is de wijze waarop belangen zich consolideren in beleid. In een representatieve democratie is die 'wijze' 1 mens 1 stem op een volksvertegenwoordiger die namens het electoraat zetelmacht projecteert.
"De door het electoraat gekozen politici hebben hier destijds aan meegewerkt"
is dat niet en juister en daarom meer oplossingsgericht?
https://nl.wikipedia.org/wiki/Politiek
"Naast de regering spelen ook de journalistiek, religieuze groepen, politieke activisten, lobby's en economische systemen een rol in de politiek. Zij hebben invloed op de onderhandelingen en beslissingen. In Nederland zijn belangrijke actoren de werkgevers en de vakbonden. Dit komt tot uitdrukking in het poldermodel."
Geen woord over de kiezer. Alsof de zetelverdeling in het parlement van geen enkele relevantie is. Ik beschouw dit als een vorm van indoctrinatie die zeer succesvol is gebleken. Ook Ewald Engelen maakt in zijn laatste column een opsomming van politiek actoren verantwoordelijk voor beleid, maar ook daar is de kiezer afwezig.
Ik loop naar de kelder en stoot weer mijn hoofd tegen de balk. Balk denkt, kan en wil, heeft een gezichtje en hij deed het met opzet. Stoute balk. Mijn eigen verantwoordelijkheid, mijn gebrek aan leren, het komt niet in het model voor dat ik construeerde uit gemakzucht. En pijn. Een model dat een dood ding personifieert. Zodat het een wil heeft - en dus schuld kan hebben. Stoute politiek.
Het gekke is dat jij onder de column van Ewald de enige (andere) was die een hint gaf naar de verantwoordelijkheid van de kiezer. Waarom hier niet?
Marla Singer 7
Jan-Marten SpitJouw stokpaardje lijkt te zijn dat het de kiezers allemaal zelf schuld hebben. Alleen zo bout zou ik het zelf niet willen stellen. Wat anderen de rubberen tegel maatschappij noemen onderstreep ik in deze voor een groot deel. Veel mensen wordt niet optimaal aangeleerd om een eigen verantwoording te dragen. (En meer extreme voorbeelden zie je bij SJW met hun 'safe spaces'). En ja uiteindelijk krijgt iedereen wel met de grote boze wereld te maken en zal daar mee om moeten gaan.
Mensen die altijd hun huiswerk op tijd hebben gedaan op school en braaf naar het NOS journaal kijken mag je kwalijk nemen dat de school ze minderwaardig onderwijs geeft of nepnieuws voorschotelt? Hebben zij enige referentie om te bepalen dat er iets niet klopt?
Dat is nl. wel erg veel gevraagd volgens mij. Denk dat wij allemaal hopen dat deze toestand verbeterd maar dat er assistentie van buiten die bubbel moet komen lijkt mij wel evident.
Jan-Marten Spit 9
Marla SingerNee, ik stel dat dit een democratie is en een betere weg gewoon wagenwijd open ligt. Dat is wel een stokpaardje inderdaad.
Je hebt volstrekt gelijk als je stelt dat dat geen makkelijk speelveld is. Dat kinderen worden opgevoed met een utopisch beeld van de maatschappij. Dat kritisch denken niet voldoende wordt bijgebracht. Dat geschiedenis teveel over datums en namen gaat en te weinig over systemen, neigingen en oorzaken. Dat weinigen weten waar we vandaan komen - en hoe kort geleden dat is. Dat niemand de wet wordt onderwezen - maar men zich er wel aan moet houden. En niemand weet wat precies hun rechten zijn. Dat recht praktisch onbereikbaar is als je niet welvarend bent. Dat de media praten in de straatjes van hun adverteerders en eigenaren. Allemaal waar.
Wat ik zeg is dat er geen andere weg is dan de democratische. Je -kan- niet verwachten dat een externe macht het voor je gaat opnemen. Er is geen andere weg dan dat het electoraat zichzelf politiek en maatschappelijk wijzer maakt.
Besef van vrijheid en politieke macht begint in het eigen hoofd. Een electoraat dat zichzelf als politieke factor ontkent of laat ontkennen pleegt gratis politieke zelfmoord. Dat is wat ik zeg.
Martien van Dongen 4
Jan-Marten SpitKiezers behoren elkaar aan te spreken op welke keuzes ze maken en welke maatschappelijke vraagstukken oplossing verdienen.
Marla Singer 7
Martien van DongenDenk dat je eerder 'waar bemoei jij je mee?' naar je hoofd geslingerd krijgt dan 'goh je hebt gelijk, zo had ik het nog niet gezien'.
Denk dat je eerder zoals Jan-Marten ook aangeeft je naasten van de extra informatie kan voorzien in behapbare brokken zodat ze hun mening vanuit zichzelf bijstellen dan dat je te direct mee confronteert.
Alleen wordt het vrij lastig als je constant tegengas krijgt van MSM die hun nepnieuws propaganda de ether in spuiten.
j.a. karman 5
Marla SingerIk heb met verbazing gekeken hoe framing met microtargeting werkt als alternatief nieuws wat de waarheid zou zijn.
Dat is gewoon Nederlandse praktijk op een onethische wijze.
Het probleem met waarheidsvinding is het afwegen en de mogelijkheden overwegen.
Hans 127 5
Marla SingerDenk dat je eerder 'waar bemoei jij je mee?' naar je hoofd geslingerd krijgt dan 'goh je hebt gelijk, zo had ik het nog niet gezien'."
Heel herkenbaar. Vooral hier in de panelen worden standpunten die niet in de linkse hoek passen consequent gemind of afgemaakt ...
R. Eman 8
Is dat niet hoe ieder diploma en elke opleiding wordt verkocht?
marcel 7
Josette van Os 3
Maar dan. Ik heb even doorgeklikt op het YT clipje waarin het rapport wordt geopenbaard. Let even op de reactie van de toenmalige MP Balkenende: "Afschaffing dividendbelasting? Hmmm dat zou zomaar een cadeautje aan het buitenland kunnen zijn"
Tsja, dat was toen ook al bekend. En YT was al behoorlijk populair.
Geweldig dat internet. Wetenschap begint bij jezelf.
Peter Urbanus 5
Het doet mij denken aan voorlichters die mij als journalist aanbieden 'er samen een mooi artikel te maken'.
Co Pater 7
Goed bezig Thomas. Dit soort verhalen moeten het verschil gaan maken.