
Ieder jaar geven we meer geld uit aan de gezondheidszorg. Hoe komt dat? Lees meer
In het dossier 'Wat maakt onze zorg zo duur?' doet FTM onderzoek naar de zorgkosten. Hierbij vormen bureaucratie, verspilling en onzinnige zorg centrale thema's.
Ziekenhuizen willen suikerbaby's niet kwijt
Farma-industrie manipuleert ‘eerlijke’ medicijnprijs tot onbetaalbare hoogtes
Plan voor toegankelijke, betaalbare medicijnen doodgepolderd in werkgroep
De onzichtbare hand achter baby Pia
Hoogleraar Maroeska Rovers strijdt tegen onzinzorg: ‘De optie niets doen moet een vaste plek krijgen’
Podcast | Kapotte knie als kaskraker
Kapotte knie als kaskraker
Leid meer artsen op, dan kunnen de zorgkosten omlaag
De verliezers én winnaars van ons zorgstelsel
Marktfalen in de farma-industrie vraagt om praktische oplossingen
Nijpend tekort aan Nederlandse tandartsen
Eén op de drie tandartsen in Nederland heeft een buitenlands diploma. Het ministerie van Volksgezondheid weet dat al jaren. Toch bleef het aantal opleidingsplekken gelijk en kunnen mondhygiënisten niet bijspringen zonder uitbreiding van hun scholing. Buitenlandse tandartsen moeten de Nederlandse mondzorg draaiende houden. Die afhankelijkheid is niet zonder risico.
Nederland kampt met groot een tekort aan tandartsen. In het afgelopen decennium kwamen er in ons land elk jaar gemiddeld 239 tandartsen bij – te weinig om het aanbod in overeenstemming te houden met de vraag. Steeds vaker moeten we daarom een beroep doen op tandartsen uit het buitenland. Het aantal buitenlandse tandartsen dat de Nederlandse arbeidsmarkt betreedt is sinds 2007 meer dan verdubbeld; in 2016 had van alle nieuwe tandartsen 54 procent het diploma behaald in een ander land dan Nederland. In totaal zijn er in Nederland ongeveer 9.000 tandartsen werkzaam, waarvan er 2.992 een buitenlands beroepsdiploma hebben, zo blijkt uit het BIG-register.
Te weinig opleidingsplaatsen
De belangrijkste oorzaak van dit tekort is dat er te weinig nieuwe tandartsen worden opgeleid. Het zogenoemde Capaciteitsorgaan is de partij die de wenselijke opleidingscapaciteit berekent voor medische beroepen, voor die taak ontvangen zij subsidie vanuit het ministerie van Volksgezondheid. In 2013 brachten de onderzoekers voor het laatst advies uit aan de minister. Een van die adviezen was om meer nieuwe tandartsen op te leiden: ‘Zolang onzeker is hoe de economie zich zal ontwikkelen adviseert het Capaciteitsorgaan te kiezen voor de middenweg van het trendscenario en de instroom in de opleiding tot tandarts op te hogen van 240 naar 287,’ zo staat geschreven in het rapport.
Na een advies voor meer opleidingsplaatsen, stopte de subsidie
Kort na verschijning van dit rapport stopte het ministerie de subsidie voor de groep van onderzoekers die bij het capaciteitsorgaan onderzoek doet naar de mondzorg. ‘In 2013 verscheen ons laatste rapport, daarna oordeelde het ministerie dat zij de informatie niet langer nodig hebben. Jaarlijkse kostte dat onderzoek zo’n 60.000 euro,’ vertelt directeur van het capaciteitsorgaan Victor Slenter. Verder noemt hij de afhankelijkheid van tandartsen uit het buitenland ‘uniek’. ‘Bij de meeste medische beroepsgroepen die wij onderzoeken gaat het om 5 tot 6 procent, maar van alle nieuwe tandartsen heeft inmiddels de helft een buitenlands diploma.’
"De afhankelijkheid van tandartsen uit het buitenland is ‘uniek'"
De opleiding tot tandarts lijdt overigens niet onder een gebrekkige belangstelling onder studenten. Het aantal aanmeldingen overstijgt het de beschikbare opleidingsplekken ruimschoots. In de steden Amsterdam, Groningen en Nijmegen wordt de studie tandheelkunde aangeboden. Voor het collegejaar 2017/2018 hebben zich 413 studenten aangemeld bij de Radboud Universiteit terwijl het aantal beschikbare plekken slechts 67 was, zo meldt de Nijmeegse universiteit.
Verschil met buitenlandse tandartsen
De huidige situatie trekt de aandacht. SP-Kamerlid Henk van Gerven constateert verschillen tussen Nederlandse en buitenlandse tandartsen: ‘Ze spreken de taal minder goed en zijn minder gericht op preventie.’ Hij baseert zich bij deze uitspraak niet op een openbaar onderzoek, maar geeft aan zijn kennis verkregen te hebben in de praktijk, van tandartsen en via de beroepsvereniging. Op aanvraag van Van Gerven was er vorige week een debat in de Kamer over de kwestie. Ook de directeur van het Capaciteitsorgaan voorziet problemen door de afhankelijkheid van het buitenland: ‘In de landen waar de tandartsen vandaan komen, meestal Spanje, Portugal, Griekenland en Roemenië, hebben ze geen ervaring met mondhygiënisten. Daarom is het lastig voor deze tandartsen om taken te delegeren zoals men in Nederland doet. Daarbij is er vaak een taalbarrière waardoor communicatieproblemen kunnen optreden, en daar kunnen patiënten last van krijgen. Ook kan er een continuïteitsprobleem ontstaan wanneer de instroom uit het buitenland om wat voor reden dan ook afneemt.’
'Als de instroom afneemt, onstaat een continuïteitsprobleem'
Het ministerie van Edith Schippers is van mening dat veel van de taken van tandartsen overgenomen kunnen worden door mondhygiënisten, die goedkoper zijn dan tandartsen. Die zouden een flink deel van het werk kunnen overnemen. Volgens het ministerie zou het gaan om zo’n 60 procent van de taken.
‘Er wordt bijvoorbeeld beweerd dat voor het maken van röntgenfoto’s tandartsen en mondhygiënisten identiek worden opgeleid,’ zo zegt Jan-Willem Vaartjes van De Associatie Nederlandse Tandartsen. Hierbij baseert het ministerie zich op een gesprek van senior beleidsmedewerkers van VWS met de opleidingen tandheelkunde en mondzorgkunde. Dat gesprek vond plaats op 4 februari van 2016.
‘Wij hebben daarom navraag gedaan bij de twee van de opleiders die aanwezig waren tijdens deze vergadering; daaruit blijkt dat zij juist hebben gesteld dat de opleidingen niet identiek zijn. Om te weten hoe dit misverstand is ontstaan, vroegen zij de notulen van het gesprek op. Vervolgens liet het ministerie weten dat er geen aantekeningen van het gesprek zijn gemaakt. Door een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur weten wij dat er wel degelijk een verslag is,’ zegt Vaartjes.
Taakherschikking niet mogelijk
Het verschil in opleiding is duidelijk. Erwin Berkhout geeft radiologieonderwijs aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam en vertelt: 'Als het gaat om röntgenfoto’s dan zijn de opleidingen niet identiek. Mondhygiënisten kunnen een foto voor het grootste deel wel beoordelen, maar zijn niet opgeleid om zelfstandig de afweging te maken wanneer een röntgenfoto wel of niet genomen moet worden.' De reden voor het verschil in opleiding is simpel: ‘Mondhygiënisten hebben minder bevoegdheden dan tandartsen. Als onderwijsinstelling gaan wij studenten niet iets onderwijzen wat zij niet in de praktijk mogen brengen.’
Als er meer opleidingsplaatsen komen, merken we dat pas na zes jaar
Als de opvolger van Edith Schippers besluit het aantal opleidingsplaatsen uit te breiden dan zal het nog enige jaren duren voor het tandartsentekort is opgelost. De opleiding tot tandarts duurt zes jaar. Zolang duurt het ook voor de eerste veranderingen voelbaar worden. Ook het overhevelen van taken naar mondhygiënisten vereist inspanningen van de politiek. Als zij van mening zijn dat een flink deel van het werk van de tandarts door een mondhygiënist uitgevoerd moet worden, dan betekent het dat zij de bevoegdheden moeten verruimen en opleidingen daarop aan moeten passen. Of de politiek moet bepalen dat taakherschikking ook mag zonder dat mondhygiënisten aanvullend worden opgeleid. Voorlopig blijft de Nederlandse mondzorg leunen op arbeidskrachten uit het buitenland.
13 Bijdragen
Arjan Weijermans 3
Hoe ervaart de klant de kwaliteit vd dienstverlening vd tandartspraktijk?
Worden klanten nu niet goed of te laat geholpen?
Jan Smid 8
Pieter Jongejan 7
[Verwijderd]
Voor het dubbele van offerte bedrag kon hier een alleraardigst nieuw autootje gekocht worden. Na terugkomst van tandarts alhier gewisseld met als resultaat bij eerste bezoek aan nieuwe tandart een bewonderende uitroep "tjee wat mooi, wie heeft dat gemaakt."
En wat deed mij tot dit besluit te komen.
Ik sprak een werknemer van een tandtechnieker alhier die mij vertelde dat het steeds vaker voorkwam dat de tandarts hier de materialen per koerier naar Polen stuurt naar tandtechnieker aldaar en het per koerier ook weer terugkreeg om daarna toch de maximale tandtechniekkosten bij de patient in rekening te brengen
Heb inmiddels ook positieve ervaring v.w.b. Vakmanschap met zowel een Turkse als ook een Afgaanse kapper hier te lande.
Jan Smid 8
[Verwijderd]wim 25
[Verwijderd]Porselein kroon was van een edel metaal opbouw zeker?
Succes.
Bij ons kwam je als patiënt er niet in.
Goedkoop is duurkoop.
Onze ervaring. Paroproblemen na een aantal jaren. Porcelein wat eraf springt. Endo die nodig zijn.
Advies bij de bewuste kliniek daar bezoeken. En val de Nederlandse collega niet lastig met een spoed klacht.
Op de zwarte lijst deze patiënt.
R. Eman 7
Dit klinkt mij bekend in de oren. Enige jaren geleden sprak ik een Portugees, die vertelde dat de gezondheidszorg in Portugal verslechterde. Vele in Portugal opgeleide geneeskundigen verlieten het land, omdat de betaling elders (lees: noord europa) beter zou zijn. Portugal betaalde op deze wijze wel de opleidingskosten, maar krijgt daar niet de zorg voor terug waarop het rekende.
Het zou mij niet verbazen als de studentenstop, zoals wordt aangehaald in het artikel, daarmee te verklaren valt. Het is voor Nederland toch goedkoper om niet de studiekosten te betalen, maar wel de zorg te krijgen? In hoeverre deze buitenlandse zorgprofessionals hetzelfde betaald krijgen als hun nederlandse collega's weet ik niet.
Lydia Lembeck 12
wim 25
Kom ik tot de conclusie dat de opleiding handvaardigheid tot een zeer bedenkelijk niveau is gedaald op de Universiteit.
Endo wordt door gestuurd, extractie wordt ook niet meer gedaan.
Een driedelige brug oh oh wat moeilijk. VP opstelling te moeilijk dan maar doorsturen.
Ja witte vulling daar is men goed in. En zeker vriendelijk zijn.
Etc.
Universitair tjonge wat
Is het niveau handvaardigheid gedaald.
Kom op in Utrecht was vroeger eerst aan de bak handvaardigheid.
Docenten doe er wat aan.
En jongelui luister en neem adviezen te harte van oudere collega's.
Endo hoeft geen 5 kwartier te duren.
Implantaat zetten is een apart vak maar de suprastructuur moet toch lukken.
Zucht mijn praktijk overgedaan.
De patiënten klagen nu al.
[Verwijderd]
wim 25Voorbeeldje:
Een loodgieter wordt bij een daklekkage geroepen. Gaat op zoek naar het probleem en denkt een onvolkomenheid gevonden te hebben. Doet daar dus wat aan. Al gauw blijkt het lekt nog. Dan is het vooral type tandarts die meent dat het probleem, het probleem van de loodgieter geworden is en er met levenslange garantie voor terug moet komen.
Maar voor knoeiwerk van de tandartsen alhier bestaat geen garantie. Gewoon weer betalen die vulling die al na een half jaar opnieuw moet.
Wietske 4
wim de kort 8
Wim Janssen 1