De woekerpolisaffaire is waarschijnlijk het grootste financiële schandaal uit de Nederlandse geschiedenis. Decennia lang werden miljoenen burgers willens en wetens door (levens)verzekeraars misleid en benadeeld met zogenoemde beleggingsverzekeringen die we sinds 2006 beter kennen als woekerpolissen. Journalisten Jan Hein Strop en Eric Smit volgen de woekerpolisaffaire al vanaf het moment dat die uitbrak. In 2011 publiceerde Smit met de tot inkeer gekomen tussenpersoon René Graafsma het zelfhulpboek Woekerpolis, hoe kom ik er vanaf? Het boek diende in 2011 als 'lesmateriaal' voor Kamerleden, maar die toonden zich niet de beste leerlingen. Graafsma en Smit riepen eind 2011 in een open brief in de Volkskrant de Kamer nog op om in actie te komen, maar dat mocht niet baten, de politiek wendde het hoofd af. De lobby van de verzekeraars en DNB had en heeft veel invloed in Den Haag. Het ministerie van Financiën heeft in deze kwestie vooral oog voor de belangen van de internationaal opererende verzekeraars, niet voor de belangen van burgers. De ellende met de beleggingsverzekeringen werd in 1994 al door experts voorzien. De overheid greep niet in en twintig jaar later - en vele tientallen miljarden euro aan schade verder - bevindt de inhoudelijke kennis van onze volksvertegenwoordigers zich nog steeds op een bedroevend laag niveau en laten zij zich nog steeds leiden door de belangen van de financiële sector.

Hoewel de wereld om ons heen al jaren verschijnselen van woekerpolisvermoeidheid vertoont, zal Follow the Money deze affaire blijven volgen.

28 artikelen

Weg met de woekerpolis

De compensatieregelingen van de verzekeraars stellen niets voor, het wordt nu hoog tijd dat de Kamer in actie komt, menen Eric Smit en René Graafsma

Verzekeraars hebben van oudsher een zeer voorname functie in onze samenleving, maar het vertrouwen van de burger in deze omvangrijke industrie is weg. Dat is niet voor niets. Solidariteit is de peiler onder onze beschaving en vormde ooit de bestaansgrond van een verzekeraar. Onder de ogen van toezichthouders, volksvertegenwoordigers en ook de journalistiek werd de afgelopen decennia het uitgangspunt van solidariteit omgesmolten naar een woekermentaliteit. Dankzij computertechnologie en stijgende beurskoersen konden verzekeraars uitgroeien tot schimmige vermogensbeheerders die duizenden beleggingsproducten voorbrachten waarmee ze hun klanten op grote schaal misleidden en heimelijk hun zakken vulden. De deelnemer, ofwel de verzekerde, werd aan de onverzadigbare aandeelhouder geofferd. De totale schade die de verzekeringsindustrie daarmee Nederlandse consumenten en ook de Nederlandse belastingbetaler heeft berokkend, loopt in de tientallen miljarden euro.

Infame leugen

Bestuurders van verzekermaatschappijen als Niek Hoek van Delta Lloyd, proberen eensluidend dit kolossale financiële schandaal onder het tapijt te vegen als een ‘teleurstellende beleggingservaring’. De stelling van heren assuradeurs is dat na 2000 de beurskoersen daalden en dat daar de pijn zit voor de polishouder. Dat is een infame leugen die verzekeraars tot op de dag van vandaag verspreiden. Het onweerlegbare feit is dat beleggingsverzekeringen vrijwel zonder uitzondering vol werden gestopt met verborgen kosten die het realiseren van het beloofde rendement nagenoeg onmogelijk maakte.
Dankzij computertechnologie en stijgende beurskoersen konden verzekeraars uitgroeien tot schimmige vermogensbeheerders die duizenden beleggingsproducten voorbrachten waarmee ze hun klanten op grote schaal misleidden
Hoogleraar Arnoud Boot legde in 1995 al precies de vinger op de zere plek en toonde toen al de verregaande ondeugdelijkheid van beleggingsverzekeringen aan. Toch kon het abces nog elf jaar lang onbekommerd dooretteren. Ten koste van miljoenen consumenten. Eind 1996 ontstond alsnog de 'woekerpolisaffaire'. We zijn inmiddels weer vijf jaar verder en nog steeds is er geen fatsoenlijke compensatie voor de geleden schade.

Akkoorden

Ja, consumentenstichtingen Verliespolis en Woeker Polis Claim zijn met de verzekeraars ‘compensatieregelingen’ overeengekomen. Bij herhaling wordt er gerept van 'breed gedragen akkoorden'. Vooral de verzekeraars - bij monde van het lobbyorgaan het Verbond van Verzekeraars - hebben daar de mond van vol. In december 2010 schreef het Verbond van Verzekeraars in een brief aan Minister van financiën Jan Kees de Jager, dat er inmiddels sprake is van ‘adequaat kostenniveau'. 'Dankzij de gesloten akkoorden en getroffen regelingen, zijn polissen zodanig gerepareerd dat zij kunnen worden aangemerkt als gewone beleggingsverzekeringen'. Ofwel: woekerpolissen bestaan niet meer. Het sprookje van het lobbyorgaan het Verbond van Verzekeraars kent dan ook een voorspoedig einde: 'In onze beleving zijn daarmee de voorwaarden gecreëerd voor de afsluiting van een complex en voor alle betrokkenen ingrijpend traject'. Dat is niets anders dan blinde arrogantie van de verzekeraars.

Woekerregelingen

De compensatieregelingen, zijn peperdure woekerregelingen. De regelingen vormen in het geheel geen adequate verbetering en de consumentenstichtingen hebben hun leden op basis van mistige voorstelling van zaken bij hun deelnemers om instemming gevraagd. Jammer voor de heer Jan Wolter Wabeke die zijn naam schonk aan de norm die de basis vormde voor deze 'oplossingen', maar deze deugt van geen enkele kant. Dat was op 4 maart 2008, de dag dat Wabeke met zijn aanbeveling naar buiten kwam, al onmiddellijk een feit. Het duurde even voordat deze werkelijkheid voor de massa duidelijk werd, maar hoeveel onderzoek wilt u hebben? Hoeveel uitzendingen van Tros Radar en Vara's Kassa (en ruzies) zijn er nog nodig om dit besef definitief te laten neder dalen? ASR Verzekeringen, 100 procent eigendom van de Nederlandse staat, is inmiddels onder druk van een rechterlijke uitspraak en de daaruit dreigende escalatie, tot het oordeel gekomen dat de compensatieregelingen niet werken. De klanten van ASR pikken het niet meer en ook dat beaamt de verzekeraar.

'Verheugd'

De minister van Financiën De Jager sprak afgelopen december in zijn brief aan de Kamer bij herhaling van 'breed gedragen' compensatieregelingen. Dit mede op basis van de eerder genoemde brief die hij van het Verbond van Verzekeraars ontving. De minister liet weten 'verheugd' te zijn dat er weer een compensatieakkoord was gesloten met een grote verzekeraar. De minister 'waardeert' bovendien de inbreng van de Stichtingen Verliespolis en Woeker Polis Claim die aantoonbaar een wanprestatie hebben geleverd. Een bewindspersoon die de enorme onvrede rond de compensatieregelingen niet onderkent en tegelijkertijd het verhaal van de blunderende Stichtingen en het lobbyorgaan van de verzekeringswereld klakkeloos aanneemt, zou bij zichzelf te rade moeten gaan.
Aan een overheid die zich 'verre houdt van een inhoudelijk oordeel' heeft de burger niets
De minister stelt voorts dat hij zich verre houdt van een inhoudelijk oordeel. Hij ontloopt daarmee - net als zijn voorgangers - zijn verantwoordelijkheid. We leven in een beschaafd land waarvan de overheid als voornaamste plicht heeft zijn burgers te beschermen. Aan een overheid die zich 'verre houdt van een inhoudelijk oordeel' heeft de burger niets.

Misleid

Nederlandse consumenten zijn decennialang door verzekeraars op afschuwelijke wijze misleid. Dat heeft geresulteerd in een strop van ongekende omvang die voor miljoenen ingrijpende gevolgen zal hebben voor hun oudedagsvoorziening. In het licht van de grote zorg om de toekomstige betaalbaarheid AOW en het stille verschuiven van de pensioenrisico’s naar de burger is een spoedige en deugdelijke oplossing in wat de ‘woekerpolisaffaire’ is gaan heten, van eminent belang. Wij dringen er bij de Kamerleden op aan om de juiste vragen te stellen en deze onacceptabele situatie niet te laten voortduren. Kom in actie. Nu. Nederlandse consumenten, burgers, vragen daarom.   Eric Smit, René Graafsma (Dit opiniestuk verscheen in geredigeerde vorm op 8 maart in de Volkskrant)     Follow the Money's Eric Smit en voormalig tussenpersoon René Graafsma schreven 'Woekerpolis, hoe kom ik er vanaf?' dat dinsdag 8 maart aan verschillende leden van de Tweede Kamer werd gepresenteerd. De tekst hierboven werd als petitie aangeboden. In het boek dringen Smit en Graafsma erop aan dat consumenten in actie komen. Ze geven de lezer handvatten om het indringende gesprek met de tussenpersoon en de verzekeraar aan te gaan. Het boek moet niet worden gezien als een genezend pilletje tegen de pensioenverziekende producten van verzekeraars. Het is een goed begin van een revalidatie.