Charles Ratelband is de grote man achter het groene beleggingsfonds Windsharefund. Dat fonds biedt particuliere beleggers sinds 2015 de mogelijkheid om mee te investeren in windmolens in Duitsland. Mede dankzij door de Duitse overheid gegarandeerde stroomprijzen zou dit volgens Windsharefund een mooie manier zijn om risicoarm een mooie rente — 5 procent op jaarbasis, belooft de website — te krijgen op een investering die onze wereld duurzamer zal maken.

Een puntje van zorg: uit zijn cv blijkt niet dat Ratelband enige kennis van de markt van windmolens heeft. Ook zijn twee teamleden ontbreekt het aan dergelijke kennis.

Wel zegt de jonge Ratelband (volgens zijn paspoort is hij 38 jaar) van zichzelf dat de kernwaarden van zijn ondernemerschap ‘respect, integriteit en betrouwbaarheid’ zijn. Maar wie zijn zakelijke activiteiten tegen het licht houdt, kan, nee móét tot een andere conclusie komen.

In een artikel over Windsharefund dat op 10 maart 2018 verscheen, wees ik op de gevaren van het beleggen in obligaties van dit fonds. Mijn grootste bezwaren tegen de door Ratelband opgezette beleggingspropositie waren de hoge kosten die hij in rekening bracht, en de onzekere toekomst voor de obligatiebeleggers als gevolg van de beperkte eigen vermogensinbreng door Charles Ratelband zelf.

Wanneer iemand zelf vermogen inbrengt en daarmee een aanmerkelijk risico loopt, weet je als belegger dat de belangen gelijk zijn geschakeld. Maar dat is hier dus niet het geval: Ratelband investeerde slechts 100.000 euro (1,5 procent van de totale financiering) in Windsharefund 1. De eventuele winsten vallen nochtans wél vooral aan Ratelband toe. Daarnaast  ontvangt hij per windmolen een management fee van ruim 30.000 euro (5% van de omzet)  per windmolen per jaar. Dit terwijl de risico’s voor het overgrote deel bij de obligatiebeleggers liggen.

En die risico’s mogen er wezen. Er is een jaar verstreken sinds de publicatie van mijn eerste analyse en de problemen stapelen zich op. De obligatiebeleggers moeten voor hun geld (9,45 miljoen euro) vrezen.

Geen jaarverslagen

Een van de redenen om meer dan gemiddelde argwaan te hebben, is dat het bedrijf geen jaarverslagen publiceert. Dat is des te opvallender omdat een van de nieuwe teamleden, Aernout Ammerlaan, registeraccountant (RA) als titel draagt.

Al met al is er sprake van een kostenoverschrijding van 1.261.596 euro

Ik heb Windsharefund sinds mijn artikel diverse malen gevraagd waar de jaarverslagen van de verschillende Windsharefunds bleven. De onderneming verzekerde mij elke keer dat het binnenkort zo ver zou zijn. Op 13 augustus 2018 ontving ik de volgende reactie:

‘Geachte heer Gooskens,

Dank voor uw bericht. Wij werken er hard aan om de jaarverslagen zo snel mogelijk te realiseren. Op dit moment zijn wij bezig met de afronding. Wanneer een en ander gereed is, zullen de jaarverslagen beschikbaar worden gemaakt.

Met vriendelijke groet,

Team WindShareFund’

We zijn inmiddels zes maanden verder en nog steeds is er geen jaarverslag gepubliceerd. Het niet tijdig publiceren van een jaarverslag is volgens het Burgerlijk Wetboek een economisch delict en kan leiden tot aansprakelijkheid van de directie in geval van financiële problemen. 

En dat er financiële problemen zijn, blijkt wel uit de zogenoemde ‘Markt Update’ die Windsharefund op 31 januari van dit jaar publiceerde over de stand van zaken bij de diverse funds. De organisatie wordt geplaagd door kostenoverschrijdingen, tegenvallers in de omzet en neerwaarts bijgestelde langetermijnprognoses.

De kostenoverschrijdingen zijn als volgt:

• Volgens de marktupdate waren de door Ratelband in rekening gebrachte kosten tot en met 31 december 2018 500.000 euro voor Windsharefund 1. Dit bedrag is 30.000 euro hoger dan geprognotiseerd, en komt overeen met 20 procent van de ingelegde gelden van 2,5 miljoen euro.
• Bij Windsharefund 2 zijn de in rekening gebrachte kosten 793.407 euro, ruim 323.000 euro boven de prognose. Dit komt overeen met 32 procent van de ingelegde gelden.
• Bij Windsharefund 3 is 1.848.189 euro in rekening gebracht, ruim 908.000 euro boven prognose. De kosten komen overeen met 37,7 procent van de ingelegde gelden.
• Al met al is er sprake van een kostenoverschrijding van 1.261.596 euro.

De verklaring voor deze kostenoverschrijding heeft volgens Charles Ratelband betrekking op marketingkosten, representatie-en reiskosten en advieskosten. 31,9 procent van de door obligatiebeleggers ingelegde gelden van 9,85 miljoen euro was al verdwenen voor de wind de wieken in beweging bracht.

Ondertussen blijven ook de inkomsten van de windmolens binnen de Windsharefunds achter. De reden, volgens de market update: de gecertificeerde wind-taxateurs waren bij de aanschaf van de windmolens te optimistisch over de te verwachten inkomsten (pagina 10). Hoeveel de inkomsten precies tegenvallen, is niet bekend. Ook is onbekend of er schade kan worden verhaald op deze anonieme taxateurs. 

Nieuwe prognoses

Op basis van de nieuwe inzichten met betrekking tot inkomsten en kosten heeft Charles Ratelband nieuwe prognoses gemaakt voor de 3 beleggingsfondsen. Volgens hem hoeft niemand zich zorgen te maken: de rente kan nog betaald worden en de aflossing op het eind van de looptijd kan nog worden voldaan uit de te verwachten verkoopopbrengst van de molens.

Het lijkt me sterk dat Charles Ratelband een taxateur kan vinden die zijn prognose ondersteunt

Zo valt op pagina 1 van de update te lezen: ‘Voor wat betreft WSF I en WSF II is de verwachting dat gedurende de resterende looptijd de rente betaald gaat worden alsmede aan het einde van de looptijd de inleg volledig terugbetaald kan worden aan de ClimateBondHolders. Deze verwachting is gebaseerd op de geactualiseerde prognoses. Ten aanzien van WSF III lijkt gedurende de looptijd op enig moment een tekort in de liquiditeitsreserve op te treden. De beheerder zal zorgdragen voor financiering of herstructurering indien opportuun teneinde tijdelijke liquiditeitstekorten te overbruggen.’

Om een een ander mogelijk te maken, ziet Ratelband vooralsnog af van zijn beheervergoeding van ruim 30.000 euro (5% van de omzet) per windmolen per jaar. Het lijkt een mooie geste, maar deze is uit nood geboren. De jaarlijkse inkomsten van de windmolens zijn gewoon te laag om dit bedrag in rekening te te kunnen brengen bij de drie beleggingsfondsen.

Om de tegenvallers op te vangen, belooft Ratelband verder dat de windmolens in de toekomst voor veel meer geld kunnen worden verkocht dan eerder werd aangenomen. Zo stelt hij in het ‘neutrale scenario’ de verwachte verkoopopbrengst voor de windmolens van Windsharefund 1 aan het eind van de looptijd van 20jaar op 5,76 miljoen euro. Dat is slechts 10 procent beneden de aanschafprijs van 2015.

Het lijkt me sterk dat Charles een windmolentaxateur kan vinden die deze prognose ondersteunt. Net als een auto wordt een windmolen immers elk jaar minder waard: de meeste onderzoeken op het gebied van de levensduur van windmolens komen uit op een levensduur van ongeveer 20 jaar. Op basis van dit cijfer kan na 20 jaar een eindwaarde worden verwacht van 0 euro, hetgeen betekent dat de obligatiebeleggers veelal kunnen fluiten naar hun geld.

In zijn reactie op dit artikel stelt Charles Ratelband dat de turbines die WindShareFund aankoopt, ‘van de hoogste kwaliteit’ zijn en dat deze ‘een levensduur van 30 jaar of langer’ hebben. Dat klopt niet: de website van Windsharefund vermeldt dat in het kader van Windsharefunds 1 en 2 windturbines van het type Enercon E-115 zijn aangekocht. Uit de brochure van de fabrikant blijkt dat deze windturbines een design service life van 25 jaar hebben (pagina 21).

‘Windsharefund maakt misbruik van de goede bedoelingen van mensen’

Ook voor Windsharefund 2 en 3 zijn soortgelijke absurde verhogingen van de opbrengstprijs bij verkoop van de windmolens doorgevoerd in de nieuwe prognoses. In de geactualiseerde prognoses wordt geen rekening meer gehouden met algemene kosten (bijvoorbeeld voor accountants en juridisch/fiscaal advies) van ruim 30.000 euro per jaar. Waarom deze kosten in de toekomst geen rol meer spelen, wordt niet toegelicht. Wellicht verwacht Charles dat hij ook de komende 20 jaar geen jaarverslagen zal publiceren.

Verontruste particuliere belegger

Via info@ftm.nl kwam ik in contact met een belegger in obligaties van Windsharefund. Hij stelde na het lezen van de market update van Windsharefund het volgende:

‘Dag Roel,

Ik lig niet wakker van die 500 euro, die ik in het fonds gestoken heb.

Het bedrag ben ik kwijt op een paar tientjes na. Mijn financiële situatie is verder goed (pensioen / vermogen / lage vaste kosten).

Ik had al eerder [geld] in windmolens gestoken en dat ging allemaal goed.

Bij dit fonds heb ik niet goed uit mijn doppen gekeken en is dus mijn eigen schuld.

Maar dat neemt niet weg dat het wind share fund misbruik maakt van de goede bedoelingen van mensen. Ook nog waarschijnlijk bij mensen die het geld niet kunnen missen. Ik kan er verder weinig aan doen, maar ik hoop dat ze ontmaskerd worden en gedeeltelijk van hun maatschappelijke status beroofd worden. Zodat ze alleen nog onder de legale criminelen nog aanzien hebben, maar niet meer bij integere mensen.

Dat is het wel. Nog een interview nodig?

met een vriendelijke groet’

Conclusie

Als ik de geactualiseerde prognoses van de drie windfondsen van Windsharefund bekijk, krijg ik sterk het gevoel dat is toegewerkt naar een uitkomst die nog net positief uitpakt voor de obligatiebeleggers. Het lijkt mij zinvol als Charles deze prognoses door een accountantskantoor laat narekenen en laat voorzien van een goedkeurende verklaring.

Over narekenen gesproken: in de marktupdate wordt gemeld dat de gecontroleerde jaarrekeningen de komende tijd worden gepubliceerd. Welke accountant die controle gaat doen, is echter niet bekend: EY is in een eerdere fase al afgehaakt. Een veeg teken, hoewel je bij de keuzes van EY doorgaans natuurlijk ook grote vraagtekens kunt zetten. De accountant is de laatste tijd regelmatig in opspraak en we kennen EY op FTM nog goed van het dossier Henry Keizer.

Voor het ontmaskeren van dit soort gedrag kun je mij contacteren via info@ftm.nl. Voor verdere maatregelen moet je bij de toezichthouders zijn. Ik kan obligatiebeleggers in Windsharefund 1,2 en 3 dan ook van harte aanbevelen om zich massaal bij de AFM te melden en te vragen om in te grijpen bij Windsharefund. Wellicht dat bij tijdig ingrijpen nog een deel van de inleg kan worden gered.