Witwas zaak tegen Yab Yum-baas eindelijk voor de rechter
De 'gentlemens’ club' Yab Yum werd noodgedwongen omgedoopt tot museum vanwege de eigenaar, Chris Kraijpoel, die nu voor de rechter staat vanwege witwassen. En omkoping van een belastingambtenaar met bordeelbezoek en voetbalshirtjes.
De zwaarbeveiligde rechtszaal 35 van de rechtbank Rotterdam, normaliter het toneel voor terrorismeverdachten, is de komende weken gereserveerd voor Yab Yum-eigenaar Chris Kraijpoel. ‘Het is puur een capaciteitsbeslissing,’ zegt een van de, met pistool en pepperspray uitgeruste, beveiligers. Vastgoedondernemer Kraijpoel uit Soest – over wie Follow The Money twee jaar geleden een profiel schreef - is nu hoofdverdachte in een omvangrijke fraudezaak. Hij staat terecht voor het witwassen van 6,5 miljoen euro afkomstig van een grootschalige fraude rond fictieve bouwprojecten. Hem wordt verweten lid te zijn van een criminele organisatie die zich bezighield met de teelt van zo’n 3400 wietplanten en omkoping van een belastingambtenaar. Daarover later meer.
Oekaze
‘Het gaat nergens over, als je kennis hebt van het dossier,’ zegt Kraijpoel woensdag tijdens de lunchpauze. Het zogeheten Pavo-dossier is sinds de start in 2010 in elk geval uitgebreid. De wand achter de drie rechters bevat zo’n zes meter aan multomappen. Tijdens deze woensdag is niet alleen Kraijpoel aanwezig maar ook zijn inmiddels gepensioneerde fiscalist en zijn voormalige administrateur. Voor journalistieke aandacht zorgt slechts de verslaggever van Follow The Money. Wat volgt is een vennootschappelijke lawine aan Nederlandse bv's, Zwitserse SA's, vennootschappen, leenovereenkomsten, boetebedingen van 25 procent, stichtingen en commanditaire vennootschappen waar op één dag een beherend vennoot wordt aangesteld, die dezelfde dag weer vertrekt.
‘Het gaat nergens over als je kennis hebt van het dossier’
De kern van de beschuldigingen betreft het feit dat Kraijpoel in 2004 financiering heeft gekregen van Frans van Rossum, een veroordeelde fraudeur die na de eeuwwisseling op listige wijze (zie kader) tientallen miljoenen wist los te peuteren onder het mom van ‘bouwprojecten in de gehandicaptenzorg’. Kraijpoel wordt door het Openbaar Ministerie beschuldigd van het witwassen van 5 miljoen euro en een pand van 1,4 miljoen euro in het Duitse dorp Tecklenburg. Hij zou volgens het OM op de hoogte zijn van de frauduleuze herkomst.
ABP-gelden
Tijdens de zitting op woensdag ontkent Kraijpoel dat hij op de hoogte was van de herkomst van het geld en zegt hij in de veronderstelling te zijn geweest dat het ging om ABP-pensioengelden die Van Rossum kon beheren. ‘Het geld kwam bij het ABP vandaan. Ik wilde het gebruiken om panden te kopen bij Bijzonder Beheer van banken of de portefeuille van Jos Geerts [een omgevallen en veroordeelde vastgoedondernemer, red]. Je moet eerst het geld hebben en dan pas kun je aan tafel komen,’ aldus Kraijpoel ter zitting. Kraijpoel lijkt overal een verklaring voor te hebben, erkent soms dat iets achteraf niet zo handig was en herhaalt zijn mantra (‘het is allemaal al gecontroleerd door de Rijksrecherche’). Zijn advocaat Marnix van der Werf hoeft slechts sporadisch te hulp te schieten. Bij de voorgelezen verklaringen van Van Rossum (‘ik moest deze vaststellingsovereenkomst ondertekenen anders zouden er volgens Chris dingetjes gebeuren. Ik heb onder dwang getekend’) verheft Kraijpoel zijn stem. ‘Ik heb hem nooit bedreigd, hij mij wel, dat staat in het dossier.’
De kern van de verdenkingen schuilt in een grote subsidiefraudezaak uit 2002 rond Frans van Rossum en de stichting Sirius Transmurale en Semimurale Voorzieningen. Uit een reconstructie van het Algemeen Dagblad blijkt dat deze ondernemende accountant tientallen miljoenen aan financiering wist op te halen voor de bouw van (fictieve) gehandicaptenvoorzieningen. Zo diende hij bij een bevriende medewerker bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) talloze voorstellen in voor de bouw van gehandicaptenvoorzieningen. De VWS-vriend keurde de voorstellen vervolgens goed waarna er garantiestellingen kwamen vanuit het ministerie. Daarmee kon de gehandicaptenstichting/Van Rossum weer voor in totaal 21 miljoen euro aan leningen aankloppen bij de Bank Nederlandse Gemeenten. Het geld werd vervolgens niet gestoken in de bouw van gehandicapteninstellingen, maar uitgeleend naar Juliaans BV – de privébeleggingsinstelling van Van Rossum – waarna het geld verspreid werd over verschillende binnen-en buitenlandse vastgoedprojecten. Een deel ervan leende hij uit aan Kraijpoel. Deze overeenkomst werd ‘heet’ nadat Van Rossum niet aan zijn rente- en aflossingsverplichtingen voldeed, waarna deze de garantie inriep met als gevolg dat het Ministerie 21 miljoen moest voldoen aan BNG. De Rijksrecherche startte een onderzoek, ging het geld volgen en kwam onder meer uit bij de bestemming ervan: Kraijpoel.
De rechter houdt zich de hele dag op de vlakte. ‘Er is een verschil tussen de papieren situatie en de werkelijke situatie. Daar geeft u uitleg over, maar het is wel opvallend dat het zo vaak voorkomt.’ De verantwoordelijk administrateur houdt zijn aandeel tijdens de zitting beperkt. ‘Ik lees de documenten die ondertekend moeten worden en te goeder trouw teken ik ze. Ik heb een groot vertrouwen in de heer Kraijpoel.’ Het gestelde vertrouwen heeft wel al zijn tol geëist - de administrateur heeft vanwege (hulp bij) de witwasoperatie 16 dagen in voorlopige hechtenis gezeten en aan eind van de dag zegt hij tegen de rechter dat hij recent twee psychoses heeft gehad. ‘Dat komt door de druk die deze zaak met zich meebrengt.’
Omkoping belastingambtenaar
Kraijpoel wordt ook verdacht dat hij Edwin T. heeft omgekocht, een belastingambtenaar met als specialisatie Faillissementsfraude. In de dagvaarding valt te lezen dat deze Edwin, die in 2011 vertrok bij de Belastingdienst, ervan beschuldigd wordt dat hij giften van Kraijpoel heeft aangenomen, te weten: kledingdonatie aan een voetbalelftal, een of meerdere bezoeken aan een seksclub en tickets voor sportwedstrijden. Quid pro quo zou hij dan Kraijpoel hebben voorzien van (vertrouwelijke) informatie over een gefailleerde vastgoedonderneming. Bij de koffieautomaat van de Rotterdamse rechtbank verklaart Kraijpoel de omkoopbeschuldiging niet serieus te nemen. ‘Pas op hè, de koffie is gratis, dat is omkoping.’ T. wenst desgevraagd nog niet te reageren op de beschuldigingen. ‘Het lijkt me evident dat ik daarmee wacht tot de zitting.’
'kledingdonatie aan een voetbalelftal, een of meerdere bezoeken aan een seksclub en tickets voor sportwedstrijden'
De lijst van verdenkingen blijft niet beperkt tot witwassen en omkoping. Het OM vermeldt op de tenlastelegging ook nog valsheid in geschrifte bij werkgeversverklaringen, salarisspecificaties en bankverklaringen op (blanco) briefpapier van ABN Amro. Uit zogeheten gegoedheidsverklaringen zou bijvoorbeeld blijken dat Kraijpoel een investeringsbedrag van 7 miljoen euro wel aankon. Daarnaast verdenkt het OM hem nog van faillissementsfraude. Zo zou hij schuldeisers benadeeld hebben door huizen op Mallorca en Portugal en een Theophile Mortier-orgel aan de boedel te onttrekken.
Olierechten opgeven
Volgens het OM zit er tenslotte ook nog een geurtje aan allerlei facturen, Zwitserse bankafschriften en andere bescheiden bij de aankoop van een motorjacht, een De Vries Lentsch Kotter. Een zaak die twee jaar geleden ook al naar voren kwam in het FTM-artikel waar jachtwerfeigenaar Elfred van den Broek foeterde over het schip: ‘Ik kan mijn pand nu niet verkopen of verhuren, omdat er een 28 meter lang jacht in ligt. Elke keer als ik dacht: ik ga je nu met een stuk hout in elkaar meppen, begon hij een verhaal en vervolgens loop je weg alsof je de jackpot hebt gewonnen. Als die man ooit bij Shell gaat werken dan geeft iedereen zijn olierechten gratis op.’
