“Als er iemand zou zijn die de oplossing zou kunnen geven om dit dossier binnen een jaar op te lossen, dan zouden we die oplossing direct omarmen en dit meteen regelen!” Kort geleden sprak een topman in de verzekeringsbranche in oprechte wanhoop deze woorden uit tegen mij. Hij is niet de enige. Niet de enige die wanhopig is en niet de enige die oprecht niet ziet hoe het woekerpolisdossier ooit echt opgelost kan worden. Laten we eerlijk én duidelijk zijn: als het aan de politiek ligt, en aan vele verzekeraars, gáát het woekerpolisprobleem helemaal niet opgelost worden. De oplossingen zijn al lang bekend, maar kosten naast te veel tijd, namelijk vooral, volgens die partijen,  veel en veel te veel geld. Dus doet u ons maar liever wat surrogaat-oplossingen, is de boodschap. Bijvoorbeeld compensatieregelingen. En: veel rapporten en commissies om de daadwerkelijk benodigde zaken, waaronder ik versta reële schade-compensatie naar het verleden en serieuze kostenbesparende maatregelen naar de toekomst, zo traag mogelijk – of zelfs niet - te realiseren. Zodat, zoals prof dr. Arnoud Boot voorspelt, dit probleem waarschijnlijk pas opgelost is als de laatste woekerpolishouder is overleden.

Vicieuze cirkel

Het is ook goed om te bedenken, dat in de gehele branche en in de politiek de mensen die met de oplossingen bezig zijn, ook de mensen zijn die deze problemen hebben veroorzaakt. En Einstein was daar al heel duidelijk in: dat werkt nooit! Ook is het goed om te zien, in wat voor een vicieuze cirkel dit dossier zit. Er zijn tot circa 2008 massaal - misschien wel zeven tot tien miljoen - beleggingspolissen verkocht met te hoge kosten en met structuurfouten , zoals een hefboom- en een inteereffect. Toen deze euvels door tegenvallende beleggingsopbrengsten aan het licht kwamen, is in 2006 de term ‘woekerpolis’ geboren. Het vertrouwen van de consumenten/polishouders in de financiële branche was weg. Sinds de crises die vanaf 2008 de economie geteisterd hebben,  is dat alleen maar versterkt: banken en verzekeraars die overeind werden en worden gehouden met heel veel belastinggeld en gewoon doorgaan met hun oude geldverdienkunstjes: dat kunnen maar heel weinig mensen waarderen.

Geen vertrouwen in goed eindresultaat

Er is derhalve weinig tot geen vertrouwen in het werk van deze ‘probleemoplossers. Iedereen ziet en voelt dat dit dossier niet echt opgelost wordt. Vooral daardoor zijn de omzetten van levensverzekeraars ingestort. Die hebben dus minder geld beschikbaar om de problemen op te lossen – voorzover ze die problemen dus al willen zien. De politiek hoort dit en wil niet wéér geld op tafel leggen. Dus wordt er zoveel mogelijk gezegd en zo weinig mogelijk gedaan. De consument zelf dan? Die komt ook niet in beweging: dat is geen nieuws, die consument kan zelf alle veranderingen in zijn financiële zaken totaal niet aan. Hij weet niet wat hij moet doen, heeft geen vertrouwen meer in verzekeraars die hem zo lang mogelijk aan het lijntje houden (dat heeft hij wel goed door) en denkt dus: ik doe maar niets, want dan doe ik het misschien wel weer fout. Die laatste gedachte leeft ook bij heel veel adviseurs en bij medewerkers van verzekeraars! En zo verzint iedereen allerlei prachtige, rationele argumenten, volledig gebaseerd op het alom aanwezige angst denken. Argumenten die het laat-ik-maar-niets-doen-standpunt bevestigen. En dus gebeurt er niets.

Tikkende tijdbom

Hoewel, niets…honderdduizenden polissen blijven leeglopen, miljoenen polissen bouwen maar een fractie op van wat de bedoeling was. We zitten op een stug doortikkende tijdbom. Bijna iedereen denkt: er is nog  tijd genoeg voordat hij afgaat. Of er niet naar kijkt, dan bestaat hij niet en gaat hij niet af. Maar die tijdbom gaat wel af, nu al. Miljoenen huishoudens leven in financiële onzekerheid en grote stress door alle financiële problemen. De meeste van die miljoenen huishoudens gaan straks ook gigantische tekorten zien als ze hun hypotheek moeten aflossen, of hun pensioenen moeten aankopen. Er is dus, nu en later, veel, heel veel geld nodig om te voorkomen dat de woekerpolisbom nog meer schade aanricht dan hij al gedaan heeft. Geld dat nu hoognodig is, maar door verzekeraars en politiek liefst zoveel mogelijk doorgeschoven wordt naar later. Waarbij partijen zich, misschien zelfs wel oprecht verbaasd, afvragen waarom de consument geen vertrouwen heeft in al hun maatregelen. En waarom de consument niet zelf zijn problemen gaat oplossen. Let wel: zijn problemen - niet die van de makers, verkopers en toezichthouders van de polissen. Zolang alle partijen zich blijven bewegen in deze vicieuze cirkel, zal er inderdaad niets veranderen

Wel een wil, maar geen weg

Daarom  is het de hoogste tijd dat de bal weer gaat rollen. Dat kan namelijk wel - als alle betrokken partijen dat willen en ook doen: verzekeraars, banken, adviseurs, consumenten en consumentenorganisaties. Maar op dit moment vooral: de politiek. Ik ken binnen alle organisaties genoeg mensen die oprecht heel graag en zo snel mogelijk echt aan de gang willen. Maar dit vaak niet doen vanwege de pet die ze op hebben, door hun angst voor de gevolgen. Als de politiek nu eindelijk echt zijn regierol pakt, echt goed kijkt naar dit probleem en ziet dat de oplossing niet ligt in pappen en nathouden, maar door gewoon heel plat veel geld beschikbaar te stellen. Voor serieuze kostencompensaties. Voor serieuze oplossingen naar de toekomst. Waar mogelijk met voorlichting, ondersteuning en financiële vangnetten. Waar nodig met wetgeving om onwilligen mee te krijgen. Er gaan dan twee dingen gebeuren: - de bal komt verassend snel in beweging: iedereen zal – ook weer oprecht - verbaasd staan dat eigenlijk maar een heel kleine groep mensen - uit pure angst - de oplossingen heeft tegengehouden, waar vervolgens heel veel mensen aan gaan meewerken en van gaan profiteren. - de financiële injecties van de overheid richting de consument zullen zorgen voor financiële rust, duidelijkheid en daardoor voor beweging. Uiteindelijk leiden de maatregelen tot  bestedingen door de consument: de achterkant van een luciferdoosje volstaat om te berekenen dat die financiële injecties in no time weer in de economie terechtkomen. Dus daar waar dat geld het hardst nodig is en waar iedereen dat geld zo graag naar toe wil krijgen. Oh ja: voor de andere mensen die net als ik gewoon stug doorgaan in dit dossier en weten dat het probleem goed opgelost gaat worden en dus niet als de laatste polishouder dood is: blijf je ding doen, waar je ook zit, blijf mensen helpen, blijf iedereen informeren. Kortom: blijf in beweging en laat zien dat als je over je angstschaduw heenstapt, de ontwoekerweg daarna bijzonder goed begaanbaar is.