
Nederland kampt met een groeiende woningnood. Wie profiteert? En hoe lossen we dit op? Lees meer
Nederland kampt met een groeiende woningnood. Honderdduizenden trekken naar de steden en de verantwoordelijke gemeenten lukt het niet om genoeg te bouwen om dit op te vangen. Dat die binnenlandse migratie eraan zat te komen was al heel lang bekend. Waarom zijn stadbesturen niet veel beter voorbereid op deze trend? Heeft de regering steken laten vallen? Wie profiteren van de trend? Wat zijn de oplossingen?
Tientallen grote bouwlocaties door klimaatverandering ongeschikt voor woningbouw
De Rotterdamse Pompenburgflat moet wijken voor wolkenkrabbers
In memoriam: de verhuurderheffing – afscheid van een neoliberale wensdroom
Oude huurwoning krijgt vaak de sloopkogel, maar renovatie is de nieuwe trend
Corporaties bezitten 101 miljard euro en huurders worden steeds armer
Hoogleraar renovatie: ‘Jaarlijks duizenden goede woningen slopen in ruil voor nieuwbouw is idioot’
Kabinet smijt geld over de balk om woningbouw te stimuleren
VVD dwingt met hervorming huurtoeslag kleinere sociale woningen af
Grote projectontwikkelaars slaan hun slag in de woningcrisis
De stoere taal van Hugo de Jonge lost de woningcrisis niet op
© ANP/Desiree Schippers
Waarom wordt wonen zo duur?
Wie denkt dat de verhouding tussen vraag en aanbod op de woningmarkt bepalend is voor de flinke huurstijgingen die we de laatste jaren hebben gezien, heeft het volgens Hans de Geus bij het verkeerde eind. Er speelt iets anders, dat veel bepalender is.
Huren stijgen een stuk sneller dan onze inkomens. Hoe dat komt? Het lijkt een domme vraag: er is te weinig aanbod. Punt. Er moet dus gewoon meer gebouwd worden! Maar een tekort aan woningen was er tien jaar geleden ook. En twintig jaar geleden. En dertig. Om nog maar te zwijgen over vlak na de oorlog. Er speelt een ander dingetje, en dat dingetje heet beleid. Het komt door nieuwe spelregels dat de woonlasten, bewust of onbewust, zo omhoog zijn gejaagd.
Een kwart van ons inkomen mogen we aan wonen uitgeven, vindt het Nibud, ons nationaal huishoudboek’lijk geweten. Dat ging ons al nooit zo heel goed af, maar het lukt ons de laatste tijd steeds minder goed. De zogenoemde woonquote van huurders liep tot het jaar 2015 al richting de 40 procent. We mogen ervan uitgaan dat nu, 3 jaar later, de 40 procent al ruimschoots gepasseerd is.
Vraag je een econoom een prijs te duiden, dan heeft deze één standaard reflex: vraag en aanbod. Als prijzen stijgen, komt dit doordat de vraag toeneemt ten opzichte van het aanbod. Het maakt al die economen niet uit of het nou om de markt voor tomaten, zorgdiensten, arbeid of wonen gaat. Zo hebben ze de theorie geleerd en zo zullen ze die toepassen.
Maar spelregels doen er ook toe. Wat heet: een echte vrije markt zonder regels is een fata morgana. Een mythe. Het tegenovergestelde is waar: de essentie van een markt ligt in haar spelregels. Helemaal als het gaat om wonen.
Aanbod schiet altijd tekort
Het grootste deel van de waarde van woningen, en de kosten voor huurders, bestaat uit de grondprijs (getuige bijvoorbeeld de afkoopsommen voor erfpacht in Amsterdam). Grond maken ze niet meer bij, schijnt het. Op plekken waar mensen willen wonen zal dus altijd het aanbod tekort schieten. Dat maakt de woonmarkt er een die bij uitstek door de spelregels bepaald wordt. Bij het verklaren van woningprijzen hebben we niets aan een manier van analyseren die voor een grondstof als olie of maïs wellicht nog enigszíns van pas komt.
Laten we, voordat we op zoek gaan naar een aantal van die spelregels, eerst nog eens goed kijken wat er in feite nou aan het gebeuren is op de woningmarkt, die dus in feite geen markt is.
Onderpand voor lenen
Het lijkt wel of grond en stenen alle groei opzuigen — misschien wel méér dan dat — en dat is ook zo. De stofzuigers daarbij zijn de banken en beleggers, die de almaar stijgende hypotheekrente en huren incasseren. Want een andere eigenschap van grond is dat het niet slijt. Dit, plus de schaarste, maakt dat grond een ideaal onderpand voor banken vormt om leningen op te verstrekken. Zodanig dat 80 procent van het krediet tegenwoordig niet wordt gebruikt voor fabrieken en machines, maar voor vastgoedtransacties — in een giftige spiraal van almaar stijgende prijzen, hogere onderpandswaarde, hogere lening, et cetera.
Ter illustratie van de omvang van dit proces van ‘financialisatie’ ziet u hieronder de omvang van de Nederlandse bankbalansen als percentage van het BNP. Een groot deel van die bijna verdrievoudiging is toe te schrijven aan het financieren — en daarmee duurder maken — van vooral bestáánde stenen.
Nieuwe spelregels: deregulering
Hiermee is eigenlijk meteen verklapt wat dan de voornaamste nieuwe spelregels zijn waardoor u nu zo duur woont: deregulering van, met name, financiële diensten. Sinds de jaren ‘80 gingen we ineens gruwelen van alles wat het perfect functionerende ideaal van de compleet vrije markt in de weg stond. Dus werden die restricties één voor één opgeruimd, onder de liefkozende noemer ‘hervormen’.
Het meetellen van het partnerinkomen voor de berekening van de maximale hypotheek is een al vaak genoemde, specifieke invulling daarvan aan het einde van de jaren ’90. Dat is een maatregel die — het zij nog maar eens gezegd — er níet voor heeft gezorgd dat we gemiddeld mooier zijn gaan wonen. Wél is het effect ervan geweest dat het tweeverdienersschap van een mogelijkheid veranderde in een noodzaak — wilde je tenminste in staat zijn om met meer schuld tegen andere kopers op te bieden. Harder hollen om stil te staan, dus, en dat ‘groei’ noemen.
Huren omhoog, en een hoop pandjesbazen in één klap miljonair
Liberaliseren van voormalige sociale huurwoningen is een ander voorbeeld van andere spelregels, onder meer door de WOZ-waarde van woningen mee te laten tellen voor het aantal huurpunten. Huren omhoog, en een hoop pandjesbazen in één klap miljonair — een meer effectieve manier om snel de ongelijkheid te vergroten is haast niet denkbaar.
FTM beschreef recent op pregnante wijze een andere maatregel die de prijzen opjaagt: het uitponden van het voorheen gemeenschappelijk bezit der corporatiewoningen. Met een nationaal spaaroverschot van 10 procent en uitpuilende pensioenpotten, handelen we of we potverdikke zó om geld verlegen zitten dat we voorgoed en in één klap ons aan het begin van de twintigste eeuw omzichtig opgebouwde progressief erfgoed moeten liquideren.
Een voorbeeld van een relatief nieuwe spelregel is er een die het fenomeen ‘buy-to-let’ flink in de kaart speelt: banken die hebben verzonnen, en een toezichthouder die toestaat, dat ook beléggers een hypotheek kunnen krijgen voor de aankoop van een te verhuren woning, met als inkomensbasis de huurstroom. Met die extra vuurkracht tikken ze bij aankoop gewone bewoners nog makkelijker weg. Dezelfde bewoners die vervolgens noodgedwongen als húúrders de lasten van de lening en het rendement voor de belegger kunnen ophoesten. Daarmee graaft de huurder met terugwerkende kracht zijn eigen graf, want dankzíj de hoge huur kreeg de belégger van de bank zoveel geld mee. Dubbel genaaid.
Een laatste voorbeeld van een nieuwe spelregel: ouders die hun kind belastingvrij een ton kunnen schenken ten behoeve van het aflossen van de hypotheek — althans, dat was de bedoeling. In de praktijk is het gewoon extra huizen-koopkracht voor bevoorrechte kinderen. Wat op het eerste gezicht zo eerlijk en fijn lijkt — je kind een kontje geven bij die eerste stap op de woningmarkt — betekent dat de andere kindjes óf naast de pot piesen en huurslaaf blijven, dan wel zichzelf met een hogere hypotheek moeten opzadelen om aan bod te komen.
Wat nu?
Het jammere is dat economen tegenwoordig verleerd zijn de speciale status van grond als economisch fenomeen in acht te nemen. Hun klassieke vakbroeders, zoals David Ricardo, deden dat nog wél. Ze zagen in dat de boel nogal ontspoort als je geen oog hebt voor het feit dat qua ongelijkheid de duvel wel héél erg op de grote hoop schijt als de beschikbare lapjes grond eenmaal aan een kleine groep zijn uitgedeeld. Nota bene Adam Smith, die door liberalen wel vaker niet goed begrepen wordt, waarschuwde met dit in het achterhoofd dat de voornaamste taak van de overheid is de mínder-land-bedeelden (horigen en huurders dus) tegen de grondbezitters te beschermen.
Het gevolg is dat we aanbeland zijn in een situatie die erg lijkt op die van vóór 1890 in de VS, toen er een soortgelijke amechtige ‘grab for assets’ plaatsvond als nu bij ons in de grote steden. Want wie niet át, werd zelf gegeten, beschreef Henry George in zijn boek met de treffende titel Progress and Poverty (armoede ondanks vooruitgang — net als nu).
Op de progressieve revolutie die daarop volgde, en die bij ons rond 1900 onder meer erfpacht en de woningwet opleverde, is het voorlopig nog wachten. De recente mode onder de gangbare economen is eerder om zich verre van de grote politiek-economische onderwerpen te houden. Als het om de woningmarkt gaat, kijken onze topeconomen liever naar veilige doch speelse marktfutiliteitjes dan naar het hierboven beschreven ‘zware werk’ van ongelijkheid en woonarmoede.
127 Bijdragen
Peter Hendriks 7
Olaf Ifzaren
Peter HendriksDaarmee is niet gezegd dat gemeenten wat meer naar hun geweten zouden mogen luisteren, maar de nuance van noodgedwongenheid lijkt me wel op z'n plaats.
Frank van Beijnen
Lydia Lembeck 12
Frank van BeijnenMaartenH 10
Lydia Lembeck 12
MaartenHAlleen weet ik nu al dat Daniel Koerhuis (VVD) met dezelfde onzin aan komt die hij nu al te vaak rondspuit. Eric Ronnes, CDA heeft weinig (heel weinig) met sociale huur. Sandra Beckerman van de SP zit heel veel in Groningen met haar gedachten, maar heeft ook wel tijd voor de rest van het land. De rest... kijk maar: ooit van gehoord? Linda Voortman wel. Gijs van Dijk een beetje, Carola Schouten doet het erbij? en wie is Jessica van Eijs? Kopps is wel bekend dacht ik. Loopt aan de VVD leiband, maar maakt soms per ongeluk een goeie opmerking. Bij elkaar een groepje mensen dat m.n. de sociale huursector nauwelijks kent, laat staan dat ze zich er hard voor maken.
https://www.aedes.nl/artikelen/woningmarkt/verkiezingen/tweede-kamer/woordvoerders-wonen.html
Peter Urbanus 5
[Verwijderd]
Door (opzettelijke) schaarste in woningen gaan huizenprijzen omhoog doordat mensen maar hogere prijzen blijven bieden op huizen, omdat banken maar (hogere) hypotheekleningen blijven verstrekken = meer rentemarge op meer uit het niets gemaakt geld.
Door opzettelijk schaarste op woningmarkt te handhaven gaan prijzen en dus hypotheekleningen en dus rentemarge omhoog.
De rentemarge op heel veel miljarden, is heel veel geld.
Dat heel veel geld (de rentemarge) verdwijnt als dividend in de zakken van weinige aandeelhouders van die private banken, niet in de schatkist van iedereen.
Hebzucht is dus achterliggende oorzaak...
Ps. Grond laat zich hergebruiken door flats met (veel) verdiepingen te bouwen.
Lydia Lembeck 12
[Verwijderd][Verwijderd]
ruud Groenewoud 1
het enige waar men aan denkt is blijkbaar dollar tekens
Lydia Lembeck 12
ruud GroenewoudAnton Van de Haar 8
Die “toegevoegde waarde”, feitelijk het percentage van het nationaal inkomen dat wordt afgeroomd door die banken en andere financiële bedrijven, is sinds de jaren zeventig ongeveer verdrievoudigd, van circa 2% naar circa 6% van hetnationaal inkomen.
Apekool 5
Anton Van de HaarDe "bijdrage" aan de economie van de financiële sector is daarmee redelijk beschreven denk ik.
Andersom gesteld: de omzet van de financiële sector zou je van het BNP moeten aftrekken!
Michel Fleur 6
Anton Van de HaarLydia Lembeck 12
Michel Fleurhttps://twitter.com/StefanvanSchaik
J.A. Talsma 4
Het verhaal is allemaal vrij simpel en niet zo heel complex en banken hebben weinig schuld m.i. . Er is inderdaad een bubble aan het ontstaan in de randsteden. Deze bubble word met name opgeblazen omdat mensen in Amsterdam en omstreken die naar een groter huis gaan hun oude huis aanhouden voor de verhuur aan starters of expats. Dus voor een ieder gezin die dit doet is er 1 huis minder beschikbaar. Verder heb je nog Airbnb, Booking.com en 100 andere websites waar je short lets op kan plaatsen. Handhaving is er niet en inkomsten zijn lekker niet belast. En geld lenen is bijna gratis dus 1, 2, of 3 hypotheken voor een beetje bankier of advocaat in amsterdam kan dat makkelijk natuurlijk.
De overheid laat het gebeuren, met name omdat vele kamerleden zelf ook meer dan 1 huis bezitten. Sommige kamerleden zelfs meer dan 50 :) Dus die gaan dat echt niet aanpakken.
Eens dat vraag/aanbod bullshit is, aangezien dat ook zou betekenen dat mensen tijdens de crisis opeens niet meer hoefden te wonen.
Zodra de huizenprijzen wat zakken en de beleggers winst gaan pakken, dan corrigeert dat vanzelf wel. En in overige delen van het land is echt niks aan de hand. In het Noorden of Zuiden staan nog steeds genoeg huizen meer dan 6 maanden te koop...
Erwin de Waard 6
J.A. Talsma“ Er speelt een ander dingetje, en dat dingetje heet beleid. Het komt door nieuwe spelregels dat de woonlasten”.
De politici zijn verantwoordelijk voor de deregulering en hervorming van de regels voor financiële dienstverlening.
Martien van Dongen 4
J.A. TalsmaHypotheek verstrekkers passeren vaak de normale niet beleggende koper.
wilag kater 5
J.A. TalsmaLydia Lembeck 12
wilag katerBeargumenteer waarom een reactie in uw ogen fout is, of dom, of niet deugt o.i.d., maar ontneem niemand het woord. Dat is namelijk wel een Grondrecht.
J.A. Talsma 4
wilag katerMeer belastingen op mensen die 2 of 3 of 100 huizen hebben, hoezo kun je iemand met 10 huizen nog een particuliere belegger noemen en daarmee in box 3 zetten. Airbnb, Booking.com en 100 andere bedrijven gewoon 100% verbieden waar woningnood is. Op deze manier zakken de prijzen weer en kunnen mensen die wonen en werken in de randstad weer gewoon een huis kopen.... zonder dat de prijzen opgejaagd worden door beleggers.
Lydia Lembeck 12
J.A. TalsmaJ.A. Talsma 4
Lydia LembeckAndere maatregelen op politiek niveau zijn zoals ik die hierboven beschrijf zijn noodzaak om de lucht er een beetje uit te krijgen.
Lydia Lembeck 12
wilag katersquarejaw 5
J.A. TalsmaJ.A. Talsma 4
squarejawIk geloof dat je even vergeten bent dat de politiek actief stimuleert of een schuld aan te gaan, hoe meer je leent hoe meer je terug krijgt van de overheid middels hypotheek aftrek. En zodra een politieke partij voorstelt om dit af te schaffen kost dit gelijk x aantal stemmen, dus zal niemand dat doen. En wat dacht je van huur opbrengsten die niet belastbaar zijn in Nederland. Met een huidige rente van 0%, is het bijzonder aantrekkelijk om een pandje erbij te kopen in de randstad waar steeds meer expats komen of starters die helemaal niet meer ambiëren om een huis te bezitten.
squarejaw 5
J.A. TalsmaJ.A. Talsma 4
squarejawBoos zijn op banken en de vinger naar bankiers wijzen kan een beter gevoel voor jezelf geven maar uit eindelijk zal dit niks oplossen. Mijns inziens ligt de oplossing bij de politiek en de kiezer.
Het probleem is echter zodra een politieke partij begint over de afschaffing van subsidie op huiseigenaren die schulden aangaan, zal deze partij gelijk x aantal zetels verliezen....
Lydia Lembeck 12
J.A. TalsmaBeiden zijn even slecht. En de kwade bedoelingen komen zowel bij de politici, als bij de banken op. Ik denk zelfs dat de meeste bankiers niet betrouwbaar zijn. Evenals de meeste politici dat niet zijn.
Jan Smid 8
J.A. TalsmaDaarnaast: ga jij 7 uur reizen per dag? Nee natuurlijk niet.
J.A. Talsma 4
Jan SmidDe waarde van een huis word bepaald door hoeveel de persoon na jou er voor wil of KAN geven. Gemiddeld kost een huis nu in Amsterdam rond de half miljoen en met 0% rente (plus de spread van de bank) zijn er erg veel mensen die dat kunnen betalen als 1e, 2e, 3e of 4e huis. Dat word een compleet ander verhaal als je een rente van 5% op een half miljoen moet betalen...
En dan heb ik het nog niet eens over de overheid die misschien op enig moment als het echt uit de hand loopt ingrijpt. Belasting op huurinkomsten, 100% verbod op verhuur al la airbnb etc.. Dit is iets wat in London al gebeurd, de buy to lets zijn aangepakt en dit heeft direct een impact op starterswoningen die aantrekkelijk zijn voor beleggers...
Jan Smid 8
J.A. TalsmaIk heb geen idee wat voor baan die mensen hebben die een huis van een half miljoen kopen.
Ik heb er geen bezwaar tegen dat gemeenten (grote) beleggers de deur wijzen en enkel nog bouwen voor de bevolking, dat is broodnodig
J.A. Talsma 4
Jan SmidHuren kost ongeveer hetzelfde.
Eens. dat grote of kleine beleggers hard aangepakt zouden moeten worden, op dit moment word al 20% van de huizen door deze beleggers opgekocht.
Jan Smid 8
J.A. TalsmaDaarnaast is duidelijk dat de alleenstaande nimmer meer een huis kan kopen.
Lydia Lembeck 12
Jan SmidBedenk erbij dat de beurzen momenteel steeds dieper in het ROOD komen te staan en dat de volgende crisis letterlijk op de stoep staat te wachten totdat hij losbarst. Dit keer gaat dat meer slachtoffers kosten, vrees ik. Zit je goed momenteel? Zorg dat je de ophaalbrug opgehaald hebt. M.a.w. dat je je eigen veiligheid en overleving geregeld hebt. Heb je dat niet, dan kan je zelfs op straat eindigen.
.../2
Lydia Lembeck 12
Jan SmidTer info:
Cody Hochstenbach
"Tussen 2007 en 2017 is landelijk het aantal corporatiewoningen met een gereguleerde huur (<€711 per maand) met zo'n 118.000 woningen gekrompen. Door sloop, verkoop en liberalisering. Zie hier je wooncrisis (cijfers via Aedes)."
en: >>> "In diezelfde periode is de totale woningvoorraad met zo'n 10% gegroeid (van 7 naar 7,7 miljoen). Maar dan vooral koop en dure huur. Laat zien: het gaat niet om rücksichtslos bouwen bouwen bouwen, maar vooral ook om wat je bouwt en voor wie."
https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/stop-woonbeleid-dat-huizenprijzen-opdrijft-en-grijp-de-wooncrisis-niet-aan-om-maar-rucksichtslos-te-bouwen~b65b115f/
En:" Vervolgens groepen tegen elkaar uitspelen wie het meest recht heeft op de sociale huurwoningen die nog vrijkomen." https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/steeds-meer-gemeenten-willen-af-van-voorrang-statushouders-op-de-woningmarkt~bc944898/
En:"En het dan ook nog eens durven luxe woontorens voor de elite te presenteren als oplossing voor de woningnood."
En: Als tussen 2007 en 2017 het gereguleerde corporatiebezit niet gekrompen (-5%) was, maar meegegroeid was met de totale voorraad (+10%) dan hadden we zelfs pak 'm beet 350.000 meer betaalbare sociale huurwoningen dan nu het geval is, gehad.
Henny 33
Jan SmidAnnemiek van Moorst 11
Lydia Lembeck 12
Annemiek van Moorst:(
:(
Vergeet het maar. Ze komen niet meer aan de bak. Hoog tijd dat mensen gaan klagen. Luidruchtig gaan klagen. Maar zolang ze wonen en niet weg willen gaat dat 'm niet worden. Als anderen problemen hebben is dat niet hun probleem.
De indoctrinatie van de VVD heeft groot succes gehad, helaas.
Annemiek van Moorst 11
Lydia LembeckChris Eikelboom 4
naar huur gaat, in procent)'
Geen idee of dit wel een voldoende/goed beeld geeft.
Als loonstijgingen de afgelopen 10 jaar achterblijven dan lijkt het of de relatieve huurkosten stijgen.
Ik geloof natuurlijk dat beiden het geval zijn maar dat kan je met deze vergelijking niet goed zien?
Wellicht interessant om de opbouw van de huur duidelijker in beeld te krijgen t.o.v. de afgelopen jaren. Maar ook hoe dit per regio/stad gaat. Kan me goed voorstellen dat de huurprijzen in stedelijke gebieden sneller zijn gestegen.
Lydia Lembeck 12
Chris EikelboomIk kan je vertellen dat het een prima beeld geeft, maar ik zit natuurlijk middenin de materie als huurder en bestuurslid van een Huurdersorganisatie.
Berend Pijlman 13
Dat wonen een basisbehoefte is had wat mij betreft genoemd moeten worden in het artikel want heel bepalend voor de prijs.
R. Eman 8
Berend PijlmanHelemaal juist. Intussen kunnen we ons afvragen in hoeverre Nederland nog bewoonbaar is en blijft voor de lagere en midden inkomens. Welke alternatieven gaan er ontstaan? Of gaat het zover komen dat Nederlanders het land worden uitgezet?
Mz59 7
R. EmanR. Eman 8
Mz59MaartenH 10
R. EmanR. Eman 8
MaartenHLydia Lembeck 12
Mz59Dit is pure waanzin.. In Londen kunnen zelfs de slachtoffers van Grenfell Tower niet een nieuwe woning krijgen in dezelfde buurt waar de toren stond(staat! nog wel). Omdat de wijken eromheen alleen steenrijke huiseigenaren en huurders kent die er al jaren zitten. En die geen sociale huur in omgeving willen. Om idiote redenen, want aso's tref je overal aan. Steeds vaker bij stinkend rijken die denken dat ze alles mogen.
Onze steden moeten open blijven voor alle mensen. Van laag tot hoog inkomen. Wie dan niet vind discrimineert. Echt...dat meen ik.
Ohja... had ik al gezegd dat er GEEN WONINGEN zijn? Ook niet in de periferie van de grote steden en al helemaal niet IN de steden? De plekken waar nog woningen zijn vind je in Zeeuws Vlaanderen en N.O. Friesland.
Lydia Lembeck 12
R. EmanDe Citadel en de Onderstad worden werkelijkheid dan.
R. Eman 8
Lydia Lembeck[Verwijderd]
R. EmanLydia Lembeck 12
R. Emanl'Histoire se repète. Maar net even anders.
W.Hoogkamer... cru, maar liet me wel verder denken.
Wat we niet moeten doen is verwachten dat deze mensen die nu Europa en de VS e.d. regeren, zich menselijk zullen opstellen. Dat leert dit wel: https://www.groene.nl/artikel/een-terugkeer-naar-rechts
R. Eman 8
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
R. EmanMz59 7
R. EmanHenny 33
Lydia LembeckMarla Singer 7
line 5
Marla SingerIk heb gewerkt in Am-Zuid, 9 jaar, tot in 1998. Toen al stonden er in Amsterdam kantoren leeg. Toen vroeg ik het deztijds het zelfde af. Dus woning probleem, die er toen al was. Toen nog geen vluchtelingen/immigranten/klimaatvluchtelingen en binnen kort het de nieuwe woord er voor.
Lydia Lembeck 12
lineline 5
Lydia LembeckMet respect, HET was TOEN al aanwezig qua gesprek in de volksmond en overheid. Toen klopte het al niet.
In hoevere, werlijkheid geen idee ( inachtneming dat men ons de burgers al toen verkeerd voorlichten).
Lydia Lembeck 12
lineHet heeft sinds Lubbers sowieso nooit geklopt. Alleen waren de meeste mensen nog aan het denken dat het wel goed kan komen. NU weten we dat het niet meer goed komt. Dat miljoenen mensen, inclusief mensen die een sociale koopwoning op afbetaling kopen, niet meetellen bij de regering.
Lees van O'Pen de nieuwe bijdragen.
Berend Pijlman 13
Marla SingerDaarnaast is niet elk kantoor om te bouwen tot woningen. Bijvoorbeeld te duur door weinig flexibele indeling van het gebouw of door milieueisen als het gebouw bijvoorbeeld dicht op een snelweg staat of bij een bijdrijventerrein.
Lydia Lembeck 12
Berend PijlmanMaar waar een wil is, zal een weg komen. Moeten komen.
PS: In de steden staat genoeg ruimte te huur/te koop of gewoon leeg. Wachtend op sloop wellicht. In het VK worden zulke panden aangepakt, opgeknapt en worden woningen erin verkocht. Natuurlijk kan je ook sociale huur ervan maken. Druppel op de gloeiende plaat, maar het is IETS...
j kroon 1
Jan Smid 8
Het gevaar voor de betaalbaarheid van ons pensioen in de toekomst ligt dus op de loer: echtparen en samenwonenden die wel graag kinderen willen maar die kinderwens afstellen omdat ze mogelijk tot hun oude dag hun kinderen onderdak moeten verlenen en dat terecht niet willen.
Lydia Lembeck 12
Jan SmidBernard van der Helm 2
Jan SmidPeter Faasse 4
Grond kun je niet maken. Dat is er. We kunnen de grond hoogstens exploiteren. De exploitatie van de grond is door verschillende banken tot kunst verheven. Zoek de hypotheekrechten er maar op naar. Wedden dat de RABO-bank het grondbeleid bepaalt?
Spaarder 4
Volgens mij heeft De Geus het boek Rethinking the Economics of Land and Housing van Josh Ryan-Collins et al. gelezen. Geweldig boek! Ik had het onlangs nog aangeraden aan iemand die economisch onderzoek heeft gedaan naar een verwant onderwerp. Hij was er ook wel over te spreken. In het boek wordt overigens vooral de ontwikkelingen van de huizenmarkt in het VK behandeld, maar zoals de schrijver het zelf terecht verwoordt: “The UK is indeed a lens through which one can look to the world”. Verder vormen Henry George en de ‘Single-taxers’ de rode draad in het verhaal dat de schrijvers willen vertellen. Het idee achter ‘single tax’ is dat de grond wordt belast terwijl belastingtarieven afhankelijk zijn van de waarde van de grond. Tarieven worden vervolgens zo hoog gekozen dat niemand nog veel geld kan verdienen met het verhuren/verpachten van grond. De redenering hierachter is simpel: als het belastingtarief (grondbelasting/erfpacht) hoog genoeg wordt gekozen, kost de grond in feite niets meer en hoef je voor dit deel van de prijs dus ook geen lening meer af te sluiten. De geldstroom die anders van debiteuren naar de grootste crediteuren (lees: de rijkste 1%) stroomt, wordt vanaf dat moment omgebogen richting de overheid. Uiteindelijk zal deze geldstroom zo groot worden dat je alle andere belastingen kan afschaffen (vandaar de term ‘single tax’).
Dit alles klinkt in theorie misschien best leuk, maar toch ben ik geen fan van het ‘single tax’-principe (en dus ook niet van erfpacht). Bij de invoering van een nieuw systeem moet je natuurlijk niet alleen naar de voordelen kijken, maar ook naar de nadelen. En die zijn groot.
Lydia Lembeck 12
SpaarderNiet alleen de kopers van minder dure woningen krijgen het lastiger, vooral de lage inkomens wordt het kopen of huren van een woning schier onmogelijk gemaakt.
Spaarder 4
Stel bijvoorbeeld dat je op een bepaald moment een huis hebt gekocht op een locatie die twintig jaar later erg populair wordt. Je gaat dan plotseling veel meer erfpacht betalen. En uiteindelijk kan dit bedrag zo hoog worden dat je nog maar twee keuzes hebt: óf verhuizen óf niet meer eten. Vanuit economisch perspectief is dit misschien geen enkel probleem (vraag en aanbod, optimale verdeling van de schaarste etc.). Maar vanuit menselijk perspectief zie ik toch wel wat bezwaren... Sterker, om deze reden had ik eerder al eens een poging gewaagd om iets te bedenken dat deze nadelen niet heeft:
https://www.ftm.nl/artikelen/projectontwikkelaars-verdienen-grond?share=1#reactie55451
Maar goed, het idee dat ik daar beschrijf heeft natuurlijk ook allerlei nadelen. Het grootste nadeel is dat het veel ingewikkelder is dan erfpacht en ‘single tax’. Verder richt ik mij vooral op de koopmarkt terwijl de huurmarkt – en dan vooral de interactie tussen huurmarkt en koopmarkt – niet mag worden vergeten. Ik heb er nu een tijdje over nagedacht en kan helaas niets anders bedenken dan een aanvullende maatregel die inhoudt dat koop en huur op ieder moment vrij inwisselbaar is. Hiermee bedoel ik dat een huurder zijn huurhuis op ieder gewenst moment van zijn corporatie kan kopen (voor de marktprijs) en dat iedere koper op ieder moment zijn huis aan een corporatie kan verkopen (uiteraard ook voor de marktprijs) om het vervolgens van deze corporatie terug te huren. Op deze manier voorkom je dat iemand die huurt gedurende zijn leven onvrijwillig meer belasting betaalt dan een koper (indirect: via de grondbelasting/erfpacht die de corporatie betaalt). Huurders met huurtoeslag kunnen dan zonder problemen blijven huren. En als ze meer gaan verdienen (zodat de huurtoeslag vervalt), kunnen ze gewoon hun eigen huurhuis kopen zonder dat ze hoeven te verhuizen.
Lydia Lembeck 12
SpaarderSpaarder 4
Lydia Lembeckhttps://www.ftm.nl/artikelen/wat-zoekt-guido-van-woerkom-in-de-corporatiesector?share=1#reactie7789
Woningcorporaties met 100% eigen vermogen (dus zonder schulden) houden na aftrek van de noodzakelijke kosten zoveel geld over dat deze corporaties eenvoudig – en dus zonder te hoeven lenen - kunnen bijbouwen als dat nodig is. Daarnaast wordt de eventuele winst via erfpacht afgeroomd door de overheid. Dus als blijkt dat corporaties op een bepaald moment niet voldoende kunnen bijbouwen, kan deze erfpacht eenvoudig worden teruggeschroefd.
Lydia Lembeck 12
SpaarderWat absoluut nooit mag gebeuren dat er gesold wordt met huurders en dat gaat er wel steeds meer op lijken. De gevolgen daarvan ga ik niet nog eens schetsen. Honderd verhaaltjes over wat wel en niet moet vanwege dat geld maken niets OK voor de mensen die hier het slachtoffer van worden.
M.a.w. LOS HET ANDERS OP , als bewezen is dat de regering en dus u ook, geen gelijk hebben.
https://www.telegraaf.nl/nieuws/2724094/op-straat-door-woningnood?utm_source=twitter&utm_medium=referral&utm_campaign=twitterfeed
Spaarder 4
Lydia LembeckMaar toegegeven, één onderdeel had ik wel wat duidelijker kunnen toelichten. Huurders met een laag inkomen krijgen natuurlijk een huurtoeslag die hoog genoeg is om een woning te kunnen huren.
Verder is het natuurlijk wel zo dat als een huurder de woning van zijn corporatie koopt, deze corporatie het ontvangen bedrag alleen mag gebruiken om een nieuwe woning te kopen. Het geld moet dus niet worden gebruikt voor andere zaken zoals het aflossen van schulden (let wel, ik ga altijd uit van corporaties met 100% eigen vermogen). En het geld moet zeker niet worden gebruikt om gaten in de begroting te dichten die door moedwillig verkeerd regeringsbeleid zijn ontstaan.
Daarnaast zullen corporaties een iets andere rol krijgen toebedeeld dan nu het geval is. Dit kan ik het beste uitleggen vanuit het perspectief van een potentiële koper of huurder. Stel, iemand wil ergens gaan wonen en heeft een bepaald huis op het oog. Hoe zal dit in een ‘economic rent’-vrije woningmarkt werken? Volgens mij zou het voor deze persoon mogelijk moeten zijn om het huis op twee manieren te bemachtigen (1) door het te kopen en (2) door het van een corporatie te huren. In het eerste geval gaat de koper een lening aan bij de bank (voor het huis) en wordt een huurkoopovereenkomst getekend met de gemeente (voor de grond). En in het tweede geval kiest de huurder een corporatie waarvan hij het huis zal huren (deze optie zal vooral worden gekozen door potentiële huurders die een flinke huurtoeslag krijgen). De corporatie koopt vervolgens het huis voor een bedrag dat gelijk is aan de nieuwbouwwaarde en huurt de grond van de gemeente via een erfpachtconstructie. Corporaties worden daarmee een soort verhuur-banken die naast een financiële taak ook de verantwoordelijkheid krijgen voor het beheer.
Lydia Lembeck 12
SpaarderDe Huurtoeslag: https://www.woonbond.nl/beleid-belangen/huurtoeslag/normen-en-grenzen-huurtoeslag
en deze: https://www.aedes.nl/artikelen/klant-en-wonen/huurbeleid/huurtoeslag/inkomensgrenzen-huurtoeslag-vervallen.html
Heb je het gelijk van twee kanten. Effectief? Huurtoeslag gaat omlaag, inkomens stijgen niet en alle lasten gaan omhoog.
Met de schreeuwende tekorten aan betaalbare woningen lopen ook corporaties aan tegen het gegeven dat er geen nieuwe woningen zijn en dat ze te duur zijn geworden zijn. Zelfs nieuwbouw wordt steeds vaker een forse klus die financieel vaak net niet, of steeds vaker, niet meer klopt. Sloop-Nieuwbouw project hier is uiteindelijk zo geworden omdat er veel aanpassingen gemaakt zijn. De Beukmaat van de woningen zijn smaller geworden. De tuintjes kleiner. De kamers kleiner en de aparte Beneden/Bovenwoningen (Bebo's) zijn van 6 naar 2 teruggegaan.Zo is het nog net te betalen.
Corporaties zijn niet straatarm, maar hebben naast de verplichting mensen te huisvesten die elders geen enkele kans maken, ook veel kosten. Veel corpo's zijn daarom wat personele bezetting betreft flink afgeslankt. Daarvoor moeten sommige projecten op de lange baan geschoven worden, zoals wijkgericht werken als het gaat om huurders ervan te overtuigen dat ze geen janboel moeten maken van huis en tuin. Even als voorbeeld dus. Verder lopen we (HV's en corpo's allebei), niet alleen hier hoor, aan tegen de maatregelen vanuit de coalitie en de wil bij de rijkere mensen om zo min mogelijk sociale huurwoningen te hebben in hun gemeente. Als alle gemeenten dat zo doen wordt het knap lastig om door te kunnen gaan en zijn er geen alternatieven meer. Hier proberen we minimaal 20% sociale huur te behouden (het is 18% momenteel en dat is dus te weinig), maar inmiddels zijn er de eerste berichten vanuit het gemeentehuis van oppositiepartijen dat de eerste wensen om de 20% grens te behouden al genoemd worden om dat dus niet meer te doen. Tja, VVD
Lydia Lembeck 12
SpaarderMomenteel staan de regels in de wetgeving voor corporaties behoorlijk vast. Wat je wilt zal inhouden dat de hele wetgeving aangepast, c.q. vernieuwd moet worden. Een koper kan geen huurwoning kopen. Eventueel kan alleen de huurder dat, mits de corpo de woning wil verkopen. Zonder zicht op een vervangende woning zal de corpo daar niet snel aan meewerken. Enkele corpo's daargelaten dan, maar een goeie zal dit niet zo snel gaan overdenken, laat staan doen.
Afgezien daarvan ken ik weinig kopers die tussen sociale huurders willen wonen. Omgekeerd misschien wel, maar ook dat is af te raden.
Ik denk dan ook niet dat jouw toekomstvisie bewaarheid zal worden. Hooguit als de coalitie denkt zo van de sociale sector af te komen.
Piepklein probleempje: waar moeten alle huurders naar toe dan?
https://www.telegraaf.nl/nieuws/2724094/op-straat-door-woningnood?utm_source=twitter&utm_medium=referral&utm_campaign=twitterfeed
Aanvullend de volgende aanslag op de corpo's: https://www.woonbond.nl/nieuws/verhuurders-gaan-betalen-huurcommissie
Spaarder 4
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
SpaarderHet zou de verhouding tussen kopers en huurders veel minder op scherp gezet hebben dan nu het geval is.
Zoek het maar eens op: Wonen 4.0
Co 9
Lydia LembeckWat is er mis om als koper tussen sociale huurders te wonen?
We zijn allemaal mensen, de 1 heeft wat meer geluk gehad dan de ander maar om het maar plat te zeggen we hebben allemaal de kont in tweeën.
Uw reactie komt me wat denigrerend over, zal wel niet de bedoeling zijn, maar toch..
Lydia Lembeck 12
Co 9Want een ding willen de kopers wel: netjes wonen. Dat willen huurders ook. Gaat nu al 10 jaar prima. Maar samen? Nee... we hebben het geprobeerd. Kopers zeiden NEE.
Pieter Jongejan 7
Klagen over veel te hoge huren is terecht, maar laat zich niet rijmen met het willen handhaven van de euro en het willen handhaven van een veel te lage rente.
.
Lydia Lembeck 12
Pieter JongejanPieter Jongejan 7
Lydia LembeckEen kunstmatig lage rente leidt ertoe dat mensen overbodig worden en dus gedumpt kunnen worden. Een kunstmatig lage rente is daarom erger dan uitbuiting. Als morgen alle mensen in Afrika dood gaan door een onbekende ziekte heeft de rest van de wereld daar geen last van. Slaven kregen nog kost en inwoning omdat ze productief waren. Maar wie gaan de basisinkomens voor overbodige mensen betalen? De rijken???
Kijk naar de mensen uit Honduras die naar de USA marcheren omdat er in Honduras geen werk is. De USA wll ze niet hebben, want dan dalen daar de inkomens nog verder. Hetzelfde geldt voor Italië dat ondanks immigratie en een krimpende bevolking toch kampt met een werkloosheid van ruim 10% en hoge jeugdwerkloosheid.
Linkse mensen onderschatten de catastrofale gevolgen van een kunstmatig lage rente in combinatie met fiatgeld voor het reële looninkomen en de reële pensioenen.
Lydia Lembeck 12
Pieter JongejanHet gaat ook niet om linkse mensen. Het gaat om mensen. PUNT. En mensen die een warm kloppend, sociaal hart hebben voor al wat leeft. En Pieter, ik denk niet dat iemand een ander als overbodig mens mag betitelen. Ik weet dat je het cynisch bedoelt. Dat hoop ik dan maar. Want dit is best wel heel heftig.
Pieter Jongejan 7
Lydia LembeckArbeidsbesparing is aantrekkelijk zolang iedereen werk heeft. Volledige werkgelegenheid is nodig gelet op de voortgaande veroudering (vergrijzing) van bevolking, kapitaalgoederenvoorraad en milieu. Om achteruitgang in inkomen te voorkomen zal er meer en niet minder gewerkt moeten worden. In Genua stort een brug in; rond Parijs zitten enorme gaten in de weg en bij ons zit het bos vol drugsafval; de oceanen zitten vol plastic afval. De Italianen hebben een werkloosheid van meer dan 10% ondanks een krimp van de bevolking bij een flinke immigratie. Daarom zou Italië moeten devalueren, maar dit wil Brussel niet en dit willen de rijken in Italië niet. Het handhaven van de euro en daarmee van een te lage rente leidt tot gedwongen migratie (Afrika), hogere werkloosheid, lagere reële lonen, lagere reële pensioenen en grotere inkomens- en vermogensverschillen..
Waarom steunen we deze asociale politiek?
Lydia Lembeck 12
Pieter JongejanHet gaat over wonen hier. Mensen moeten wonen. Dat de infrastructuur belazerd slecht wordt is vervelend, maar bouwt geen betaalbare woningen voor de groepen die dat het hardst nodig hebben.
Maar wat Italië betreft: wat gebeurt er als ze gelijk hebben met die investeringen? Werd hier ook om geroepen, maar hier wilden ze dat perse niet. Gevolg meer armoede en minder woningen en een nieuwe crisis om de hoek.
Maar nogmaals... wat bedoelt u met 'overbodige mensen'??
Pieter Jongejan 7
Lydia LembeckEen kunstmatig lage rente leidt tot hoge assetprijzen en bevordert zo een technologische ontwikkeling, die tot het verdwijnen van arbeidsplaatsen leidt, waardoor structurele werkloosheid ontstaat. Het gevolg is een structurele daling van de reële lonen en pensioenen en grotere inkomens- en vermogensongelijkheid
Hoe actueel dit vraagstuk is blijkt uit de recente studies van o.a. de RABO bank, zoals "Nederland tussen technologie en deglobalisering" van november 2016 en Jan Luiten van Zanden "Het einde van de globalisering" van 10 november 2016. op MeJudice.
Opmerkelijk is hoe goed Jan Luiten van Zanten kort na het aantreden van Trump al inzag dat Trump zou aansturen op deglobaliserung. Hij maakt terecht een vergelijking tussen de anti-globaliseringstendens in de periiode 1900-1914 en de huidige anti-globaliseringstendens. Trump wil nu middellange termijn raketten in Europa plaatsen. Desondanks zit Nederland nog in de euro en de NAVO.
Trump heeft zich recent sterk gekant tegen het verhogen van de rente door de FED. Dit zou de voorstanders van de euro en de NAVO toch aan het denken moeten zetten.
Lydia Lembeck 12
Pieter JongejanGoed idee voor alle vrijwilligers om een week lang helemaal te stoppen met wat ze doen als vrijwilligers. Ook in de palliatieve zorg. Moet je zien hoe snel dit land ondersteboven staat. Ook de steenrijke mensen die een familielid hebben waar vrijwilligers met veel liefde voor zorgen zullen schrikken als de vrijwilligers er niet meer zijn. Komt hun familielid te overlijden dan is dat, omdat ze de vrijwilligers overbodig vonden. Die betalen geen, of weinig inkomstenbelasting en zijn dus overbodig.
Henny 33
Pieter JongejanMichel Fleur 6
squarejaw 5
Lydia Lembeck 12
squarejawsquarejaw 5
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
squarejawJa, ik heb mijn pensioen net gehaald. Geschrokken dat zelfs ik in problemen kwam. Met mijn manier van omgaan met geld had ik dat niet verwacht. De kans bestaat dat gepensioneerden met een laag pensioen of geen pensioen weer zoiets gaan meemaken binnen afzienbare tijd. Voordeel: ik kan een betere voorraad aanleggen nu ik het nog wat beter heb en alvast kleding hamsteren en in dozen in de kelder zetten. Dat scheelt aanmerkelijk is de wekelijkse kosten.
https://www.telegraaf.nl/nieuws/2724094/op-straat-door-woningnood?utm_source=twitter&utm_medium=referral&utm_campaign=twitterfeed
Henny 33
Lydia LembeckPaul Huygen 2
Ook de belastingvrijstelling van de hypotheekrente heeft dat effect. Daardoor kunnen mensen een groter deel van hun salaris aan hypotheekrente uitgeven (zijn ze daar eigenlijk toe gedwongen). Als de hypotheekrente belast zou zijn, dan zouden de huizen goedkoper worden omdat anders de potentiële kopers ze niet kunnen betalen waardoor ze onverkoopbaar zouden zijn. De staat had dan een groter budget om de kosten van vergrijzing te bestrijding. De hypotheekrentebelasting zou zo als het ware een spaarpotje voor de veroudering kunnenn worden.
Lydia Lembeck 12
Paul HuygenOnno Van Woerden 6
1. Onbeperkte hypotheekrenteaftrek
2. Deregulering huurprijzen boven €700.
3. Gemeentes laten profiteren van waardestijgingen grond
4.corporaties beperken
5. Beperkte heffing in box 3
Het is erg jammer dat onze huidige regering de problemen op de woningmarkt niet onderkent. Althans onderkent en actie onderneemt. Nu is namelijk het moment, nu schijnt de zon....
Lydia Lembeck 12
Onno Van Woerdensvreeman
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
svreemanRoland Horvath 7
1. Als men hoe dan ook geld ter beschikking stelt van de kopers, zoals de ECB met haar QE/ geldcreatie nu doet, dan komt dat ten goede niet alleen aan degene die dat geld bemachtigen maar ook aan de verkopers. Dus dan stijgen de prijzen bijvoorbeeld de huizen prijzen.
2. In een vrije markt economie met een zwakke overheid zoals nu in het neoliberalisme alias 19e eeuws laisser faire kapitalisme alias fascisme alias corpocratie alias kleptocratie zijn de gewone voor iedereen noodzakelijke dingen duur en onbetaalbaar voor velen. Het gaat bijvoorbeeld over wonen, gezond voedsel, een zorg/ ziekteverzekering. En dat gaat altijd van kwaad naar erger. Dus tot de maatschappij in een langdurige economische depressie terecht komt met massale armoede als gevolg. Zoals in 1873-1896 en 1929-WO2.
Een vrije markt vraagt om een sterke overheid en niet om deregulering en de heerschappij van de GMO. Maar VVD, CDA, Rutte, MSM en aanverwanten hebben niet de gave om problemen als woningnood te erkennen, te begrijpen en er iets aan te doen. Ze zijn monolieten.
Mz59 7
Roland HorvathLydia Lembeck 12
Mz59Tegelijk de huurverhogingen stoppen, zodat er wat lucht komt en de corporaties meer kunnen investeren in nieuwbouw. En alles gedurende de komende 10 jaar!
Mz59 7
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Mz59Henny 33
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Henny 33https://www.rtlz.nl/opinie/column/4756451/statushouders-sociale-woning-woningmarkt-tekort-woningen
Mz59 7
Het gaat niet om het "tekort aan woningen", maar om vraag en aanbod. Vraag is er alleen als er mensen zijn die daadwerkelijk een woning willen kopen. Wie een woning nodig heeft maar het niet kan betalen veroorzaakt geen vraag. Kort na de oorlog was er inderdaad woningnood, maar veel mensen hadden het geld niet om een woning te kopen. Het is iets anders als je wel het geld hebt, maar desalniettemin niets kan kopen. Dan is de vraag groter dan het aanbod en dan stijgen de prijzen.
Tegenwoordig zijn we gemiddeld veel rijker, en dat stuwt de prijzen op. Het gevolg is b.v. dat starters op dit moment haast geen door hun betaalbare koopwoning kunnen vinden. Er zijn dus voor de starters niet genoeg goedkope woningen, met de nadruk op goedkope. Dus de huren stijgen dan ook. Dan krijg je huurprijzen van 1200 Euro per maand etc.
Lydia Lembeck 12
Mz59Er is wel degelijk een ernstige Woningnood momenteel.
Het gaat om woningen van, schrik niet, in de koopsector tot 3½ ton inmiddels, maar hier staat al 6 maanden een woning te koop van 650.000 euro. EN dat is niet de enige in dit dorp vlakbij Rotterdam en Den Haag en met goede verbindingen met Gouda en Utrecht,
En het gaat om huurwoningen in de huurprijsklasse tussen de 710,68 en 850 euro huur per maand inclusief servicekosten.
En het gaat, voor het overgrote deel zelfs, om sociale Huurwoningen.
Het gaat allang niet meer om vraag en aanbod. De vraag is gigantisch en het aanbod niet bestaand. Reden? De kabinetten Rutte I II en III
Mz59 7
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Mz59Mz59 7
Lydia LembeckHenny 33
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Henny 33Lyan van Vliet
Lydia Lembeck 12
Lyan van VlietMz59 7
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Mz59Jacques De la Haye 8
Henny 33
Jacques De la HayeK. Frnkn 8
Petrus Harts 3
Je schrijft: "Hiermee is eigenlijk meteen verklapt wat dan de voornaamste nieuwe spelregels zijn waardoor u nu zo duur woont: deregulering van, met name, financiële diensten"
Nee, daarmee is niets verklapt. Als ik, Jan-en-alleman, en beleggers bijna gratis kunnen lenen bij banken voor onroerend goed dan zou dat een startsein moeten zijn voor bouwers om als gekken te gaan bouwen. Kopers genoeg immers! En het zal die bouwers worst zijn of het een belegger, een gezin of een bejaarde is die betaalt. Maar dat gebeurde niet. Dat het nu niet gebeurt is een uitvloeisel van PFAS en Stikstof; andere discussie. Maar het gebeurde ook niet toen die deregulering plaats vond.
Mijn ongefundeerde verklaring voor het niet bouwen is dat met name de immer toenemende bureaucratie rondom bouwen en bouwgrond veel bouwers kopschuw maakt. Het gegeven dat ambtenaren zich heel graag met de huurhoogte bemoeien helpt ook niet, denk ik.
Full disclosure; ik heb in 2006 ons huis ontworpen en laten bouwen in Zuid-Friesland door een Duitse aannemer. Het kán dus wel; huizen bouwen.
Leo Blom