‘Binnen een week is mijn bedrijf van de markt gedrukt vanwege “een vermoeden van accuwater”,’ zei Bart Heyning, de eigenaar en directeur van Holland Water Filtrations (HWS) maandagmiddag zittende tegenover de Raad van Discipline in de rechtbank Amsterdam. Volgens Heyning heeft de De Brauw-advocaat Tobias Cohen Jehoram daarin een kwalijke rol gehad. Hij zou bewust informatie uit een ontlastend rapport hebben achtergehouden - en nadien zelfs gemanipuleerd - om ervoor te zorgen dat zijn cliënt, de Vereniging van Waterbedrijven in Nederland (Vewin), met succes Heynings gefilterde waterconcept Zero Water in een kwaad daglicht kon stellen. Dit door het gefilterde drinkwater te vergelijken met (ondrinkbaar) accuwater.

Tappunten in de AH

De kern van het geschil stamt uit 2003, het jaar waarin Heyning met zijn Zero Water voet aan de grond begon te krijgen door een samenwerking met Albert Heijn. De grootgrutter had als proef de tapsystemen van Heyning geplaatst in een aantal filialen zodat klanten voor 25 eurocent per liter Zero Water konden tappen in een eigen fles. Heyning wilde consumenten een alternatief bieden voor Nederlands kraanwater waar nog allerlei schadelijke restanten in zouden zitten van onder meer medicijnen, bestrijdingsmiddelen en desinfectiemiddelen. Zijn apparaten zorgen voor een nafiltering.

Accuwater

Begin april 2003 lanceerde Heyning de Zero Water-website en een promotiecampagne in AH’s lijfblad Allerhande. Op 15 april sloeg de Vereniging van Waterbedrijven in Nederland (Vewin) terug in onder meer De Volkskrant en op RTL Nieuws. Ze stelden dat er niks mis was met kraanwater en Vitens-directeur Jos van Winkelen betitelde Zero Water als ‘pure volksverlakkerij’ en wekte de suggestie dat Zero Water zelfs schadelijk was. ‘We hebben bovendien vermoedens dat Zero het kraanwater zodanig filtert, dat het wordt gedemineraliseerd. Je mist daardoor stoffen als calcium en magnesium. Vergelijk het met ketelwater of accuwater,' zei Van Winkelen in De Volkskrant. In het RTL journaal zei Hans Berkhuizen, voormalig directeur van Vewin (en nu directeur Milieudefensie) dat Zero Water ‘minder zuiver is, het wordt gebruikt voor stoomstrijkijzers en accu’s bijvullen’ en maakt nog wel een disclaimer dat ze ‘nog niet de goede onderzoeken en onderzoeksresultaten’ hebben.

'Vergelijk het met ketelwater of accuwater'

De kraanwaterbedrijven deden de uitspraken op basis van een laboratoriumonderzoek dat volgens hen nog niet was afgerond. De Consumentenbond liet zich echter ook al prematuur kritisch uit over Zero Water met als gevolg dat Albert Heijn een week na de aantijgingen de verkoop van Zero Water staakte. Heynings schade bedraagt – zo blijkt uit een eerdere civiele zaak tegen Vitens – 1,7 miljoen euro directe schade en gederfde omzet beraamd op 8 miljoen euro.

Misverstand?

Binnen een paar dagen daarna gaf Vewin publiekelijk aan dat er uit onderzoek níet was gebleken dat Zero Water schadelijk was. Het leed was echter al geschied en het bedrijf van Heyning ging snel bergafwaarts. De grote vraag die bij de Raad van Discipline is opgeworpen: op wélk moment wisten Vewin en Cohen Jehoram, partner bij De Brauw Blackstone Westbroek, dat de vermoedens onjuist waren? Heyning, die voor advies wordt bijgestaan door witteboorden-advocaat Jurjen Pen, is jarenlang bezig geweest om die vraag te beantwoorden. Hij vertelt in de rechtbank dat hij al snel de inhoud van het ontlastende rapport ontving van Cohen Jehoram, maar dat daarin de adressanten, afzender, opdrachtgever en het tíjdstip van verzending ontbraken. Het overlegde document vertoonde volgens Heyning bovendien het nodige knip-en plakwerk.

'Vewin was op de dag van de beschadigingsactie bekend met het feit dat er niets mis was met Zero Water'

Het volledige rapport, inclusief deze details, kreeg Heyning pas los nadat de Haagse rechtbank in 2012 daartoe gelastte. Het bleek te gaan om een email met de uitkomsten van een Zero Water-monster - waar de gemeten waarden van bijvoorbeeld calcium in het Zero Water - in een Excelbestand van drie pagina’s was bijgevoegd. De mail bleek al op 15 april 2003 om 9.21 te zijn verstuurd naar het waterleidingbedrijf PWN en Vewin. ‘Vewin was op de dag van de beschadigingsactie bekend met het feit dat er niets mis was met Zero Water,’ zegt Heyning met enige verontwaardiging tegen de voorzitter van de Raad van Discipline. ‘In plaats van haar berichten naar de media te rectificeren hield Vewin – dag in dag uit - het voor HWS disculperende rapport geheim.’

Digitaal sporenonderzoek

Heyning concludeerde gisteren bij de Raad van Discipline dat Vewin’s advocaat Cohen Jehoram zulke essentiële stukken móet hebben gezien. ‘Het ligt niet voor de hand dat Vewin haar eigen advocaat essentiële informatie zou onthouden,’ zegt Heyning. Hij concludeert – onder meer op basis van het door hem ingeschakelde IT-onderzoeksbureau Conclusion BV die onderzoek deed naar de Excel-file – dat de advocaat ‘actief heeft meegewerkt aan het misleiden’ van zijn bedrijf en de ontlastende email na ontvangst geheim heeft gehouden. De advocaat heeft volgens Heyning bovendien geprobeerd om de correspondentie te manipuleren om zodoende de ontvangstdatum niet te hoeven prijsgeven. Hij zou zichzelf 'verraden' hebben door te knippen en plakken in het document. Heyning geeft na afloop van de zitting aan dat hij ‘om principiële redenen’ de in zijn ogen kwalijke rol van Cohen Jehoram wil blootleggen.

Printproblemen

‘Er wordt verweten dat TCJ (Tobias Cohen Jehoram, red) stukken heeft vervalst, dat is heel zwaar,’ zegt Koos de Blécourt, de advocaat die zijn partnercollega Cohen Jehoram bijstaat. Hij verwijst naar een uitspraak van het Hof van Discipline uit 2009. ‘Er is toen al geconcludeerd dat daar niet is gemanipuleerd.’ Van de nieuwe feiten aangedragen door Heyning – in casu de volledige email (met verzenddatum) van het onderzoeksrapport – is de raadsman niet onder de indruk. Cohen Jehoram zou ten tijde van de negatieve media-aandacht niet door Vewin op de hoogte zijn gebracht van het ontlastende rapport. ‘In 2012 is de begeleidende email boven water gekomen, maar Cohen Jehoram hád hem niet eerder,’ benadrukt advocaat Blécourt. Cohen Jehoram geeft zelf voor de tuchtrechter aan dat hij de opmaak van het Excel-bestand heeft gewijzigd om praktische redenen. ‘Ik wilde de mail faxen en had de Excel-file uitgeprint in Portrait in plaats van Landscape, dat was niet zo handig.’ Op 2 september volgt er een uitspraak van de Raad van Discipline. Cohen Jehoram wil na afloop van de zitting nog niet vooruitlopen op de uitspraak. 'Dat zal in september blijken.'   [Update] Een opmerkelijke aanwezige bij de tuchtzitting was Alexander Rinnooy Kan. De voormalig SER-voorzitter verklaart daags na afloop nog zijn aanwezigheid in het publiek. 'Het vloeit voort uit mijn persoonlijke relatie met en waardering voor Bart Heyning. Ik ben eigenlijk geen partij in het conflict.'