Frederique de Jong & Miro Lucassen

Hoe kunnen we voortaan beter reageren op een ziekte die overspringt van dier op mens? Door te kijken naar het verleden. De Q-koorts verschilt van corona, maar er zijn voldoende overeenkomsten die ons een nuttig inzicht kunnen geven.

Miro Lucassen & Priscilla Tienkamp

Door de coronacrisis is er opnieuw aandacht voor de gezondheidsrisico's van intensieve veehouderij, met name geiten. De geitensector is relatief klein, maar was wel verantwoordelijk voor de Q-koortsepidemie van 2007-2011. Nu presenteert de sector alweer een risico: een veel grotere kans op longontstekingen voor wie er in de buurt woont.

Miro Lucassen

Q-koortspatiënt? Dat is zware pech. De besmetting is moeilijk te ontdekken, ook na ‘herstel’ kunnen klachten terugkeren, arbeidsongeschiktheid ligt permanent op de loer. Nog altijd sterven elk jaar gemiddeld tien mensen aan de gevolgen van de uitbraak in Brabant (2007 tot 2010). Compensatie van de overheid per patiënt: maximaal 15.000 euro. De getroffen boeren kregen gemiddeld 300.000 euro, bijna 550 euro per geruimde geit.

Miro Lucassen

De Nederlandse veehouderij verdient goed geld aan geiten; vooral aan de export van hun melk. Ten tijde van de Q-koortsepidemie (2007-2010) neemt de overheid de intensieve geitenhouderij langdurig in bescherming – ze is de kip met de gouden eieren. Ook nu is het dier verdacht: in gebieden met veel geitenstallen krijgen opvallend veel mensen longontsteking. Daarom geldt in veel provincies een vestigings- en uitbreidingsverbod voor geitenboeren. Het aantal geiten groeide niettemin naar een nieuw record. Alleen al in Noord-Brabant kwamen er vorig jaar meer dan 3000 bij.

Miro Lucassen

In 2007 talmen de gezondheidsautoriteiten zo lang met de aanpak van Q-koorts dat uiteindelijk 4107 mensen ernstig ziek worden en 50.000 geiten moeten worden afgemaakt. Follow the Money reconstrueert de Q-koortsepidemie tussen 2007 en 2011 – de grootste in de wereld. In deze aflevering: het spanningsveld tussen volksgezondheid en belangen van veehouders.

Miro Lucassen

Al is jarenlange hinder door opeenvolgende werkzaamheden overduidelijk en verliezen de getroffen winkeliers tientallen procenten omzet, op een vergoeding van de verantwoordelijke overheid kunnen ondernemers niet rekenen.

Miro Lucassen

Nieuwe sierbestrating, onderhoud van het riool, werk aan kabels en leidingen: ondernemers kunnen er forse schade door ondervinden, zeker in winkelgebieden. De overheid kan de betrokken ondernemers helpen met een zogeheten ‘nadeelcompensatie’. Maar die is zo ingewikkeld dat er vaak niets van terechtkomt. Aan het eind van de lange procedures hebben ambtenaren en adviseurs er geen boterham minder om gegeten, terwijl ondernemers in veel gevallen met lege handen staan. Nieuwe wetgeving om het evenwicht te herstellen ligt op de plank te verstoffen, terwijl middenstanders kopje onder dreigen te gaan.

Miro Lucassen

In de lokale politiek valt vaak het verwijt van corruptie. Ook in Weesp, waar een vastgoedondernemer al twintig jaar grote projecten opzet. Dat een van de wethouders familie van hem is, helpt niet. Miro Lucassen dook in deze zaak en constateert dat er rook is, maar geen vuur. Sterker, zoeken naar corruptie verhindert dat we zicht krijgen op een complexer probleem: netwerkcorruptie, oftewel de intense verstrengeling van publiek bestuur en private ondernemingen. Niet het beleid bepaalt de koers, maar het onderliggende netwerk.