Peter Hendriks

De woonprotesten van afgelopen weekend maakten weer eens duidelijk dat er veel mis is met de woningmarkt. Een van de problemen is dat woningen steeds meer een beleggingscategorie zijn geworden. Beleggers willen zo veel mogelijk geld verdienen met woningen en zijn niet bezig met de maatschappelijke gevolgen van hun beleid. De woningmarkt is gefinancialiseerd. Sociaal geograaf Manuel Aalbers legt uit wat de gevolgen daarvan zijn.

Peter Hendriks

Jaarlijks zijn institutionele beleggers goed voor ruim 10 procent van de woningproductie. Ze bouwen met geld uit pensioen- en verzekeringspotten. Moderne woningen gelden als duurzame beleggingen en leveren een betrouwbaar rendement op. De politiek probeert grip te krijgen op het huurbeleid van deze beleggers. Daar verzetten de grote, commerciële verhuurders zich fel tegen. ‘Reken erop dat de jaarlijkse bouwproductie dan heel snel afneemt.’

Peter Hendriks

De crisis op de woningmarkt wordt vooral gevoeld door de groeiende groep mensen die afhankelijk is van een huurhuis. Beleggers drijven huurprijzen op tot (ver) boven de duizend euro en het aanbod in de sociale sector verschraalt. De veerkracht is uit het systeem, zegt de directeur van de Woonbond. Hij vreest vooral voor de jongeren. ‘Dat zijn de have-nots. We moeten gewoon met 100.000 man op het Malieveld gaan staan.’

Hans de Geus

Als zelfs makelaars de prijsstijgingen van woningen niet leuk meer vinden, is er echt wat aan de hand. Maar wat doe je ertegen? De meest rechtvaardige, effectieve en directe manier is er een die je niet als eerste te binnen zal schieten. Dat is deze: zet de overdrachtsbelasting weer op 6 procent. Ook voor starters – in het belang van starters.

Hans de Geus & Frederique de Jong

Met de woningmarkt is van alles mis, dat is inmiddels algemeen bekend. En de beschuldigende vinger wordt alle kanten op gewezen. Zo horen we vaak dat er een woningtekort is. Hans de Geus bestrijdt dat. Hij wijst in zijn boek ‘Hoe ik toch een huisjesmelker werd’, op een andere oorzaak.

Hans de Geus

Woningnood, we hebben de mond ervan vol. Waarom eigenlijk? Duur wonen is ons probleem, maar we verwarren het met een fysiek tekort aan huizen. En, alle alarmberichten ten spijt: daarvan is eigenlijk geen sprake. Het huidige tekort van ruim 300.000 woningen klinkt ernstig maar is niets nieuws. En het verwachte, toekomstige tekort – van bijna een miljoen huizen – hangt van zoveel aannames aan elkaar dat het onbruikbaar is.

Peter Hendriks

In heel Nederland proberen gemeenten de permanente bewoning van recreatiewoningen tegen te gaan. De Veluwe is de proeftuin voor heel het land, waar de gemeenten het probleem regionaal aanpakken. Toch verschilt de aanpak per gemeente nogal. Putten staat bekend als voorstander van de harde aanpak. De gemeente probeert met regelmatige controles, dwangsommen en gerechtelijke procedures de resterende bewoners uit hun woning te jagen. Alternatieven hebben die bewoners meestal niet.

Peter Hendriks

De huurders van Vestia zuchten sinds de derivaten-affaire van acht jaar geleden onder hoge huren en sober onderhoud. Nu blijkt de woningcorporatie ook een deel van het Sociaal Huurakkoord niet uit te voeren. Huurders betalen zich ondertussen blauw. ‘Er is sprake van minimaal onderhoud en marginale investeringen in duurzaamheid.’

Peter Hendriks

De verhuurderheffing voor woningcorporaties, die in 2013 werd ingevoerd, levert de schatkist jaarlijks 1,6 miljard euro op. Maar dat financiële voordeel heeft een hoge prijs: er worden veel minder sociale woningen gebouwd. Als de heffing blijft bestaan, neemt de woningnood de komende 15 jaar sterk toe.

Peter Hendriks

Een pleister op een bloedende overheidsbegroting in crisistijd, zo werd de verhuurderheffing verkocht. Corporaties betaalden deze belasting op hun bezit door te bezuinigen op dat andere speerpunt: bouwen. Zeven jaar na dato tekent het effect van de verhuurderheffing zich scherp af: de woningbouw is ernstig ontwricht. Nu drie van de vier regeringspartijen zeggen niets meer in deze ‘crisisbelasting’ te zien, staat de heffing ook politiek ter discussie.

Peter Hendriks

Antikraakbureaus bewaken leegstaande panden door er mensen goedkoop te laten wonen. Dat klinkt nobel. In werkelijkheid is een antikraakbewoner nagenoeg rechteloos en moet hij zich allerlei privacy-schendingen laten welgevallen.

Peter Hendriks

Om de vijf jaar mag een woningverhuurder in de vrije sector zijn contracten aanpassen. Gedurende die vijf jaar wordt de huur alleen met inflatie verhoogd. Na vijf jaar komt de herziening. Die leidt nogal eens tot krankzinnige uitkomsten. Een verhoging van 893 tot 2000 euro, bijvoorbeeld, komt voor.

Peter Hendriks

Het gemeentebestuur van Berlijn nam onlangs een drastische beslissing: het bevroor de huren voor vijf jaar. Meteen gingen er stemmen op om dat ook in Nederland te doen. De Amsterdamse wethouder Laurens Ivens is geïnteresseerd, maar kan zoiets zomaar en wat zijn de gevolgen?

Peter Hendriks

Zo’n 2,1 miljoen corporatiewoningen moeten van het gas af en dat betekent: verduurzamen. Tegelijkertijd moeten corporaties fors bijbouwen om de woningnood te lenigen. Hoe valt dat te rijmen met een meer dan verdubbeling van de fiscale lasten van de sector in 2021? Spoiler alert: niet.

Peter Hendriks

De regeringsfracties werken aan een plan om de huur van zogenoemde scheefhuurders op te hogen tot het maximale sociale niveau. Dat klinkt doortastend, maar het begrip scheefhuren is niet meer dan een kreet voor de bühne. Vooral het belastingstelsel maakt een scherpe grens tussen scheef en regulier onhanteerbaar.

Peter Hendriks

Door de spanning op de woningmarkt laait het debat over ‘scheefhuren’ op. Moeten woningcorporaties middelen krijgen om zittende huurders naar een andere woning te laten verhuizen? Een groep van vooral grote corporaties pleit daarvoor via een manifest. Een andere groep is daar juist faliekant tegen. Een richtingenstrijd doemt op.