Gerard Janssen

Een Nederlandse hacker kwam zonder moeite binnen bij Solarman, een Chinees bedrijf dat in Nederland voor 42 duizend klanten zonnepanelen beheert. Hij kon de panelen gebruiken om het stroomnet een opdonder te geven, of digitale aanvallen uit te voeren. Meldingen over het lek bij Solarman haalden niet veel uit; uiteindelijk moest de Nederlandse ambassade eraan te pas komen. De hack werd vandaag bekend gemaakt. De achterliggende vraag: kan China (delen van) ons stroomnetwerk uitschakelen?

Pieter Beens

Techbedrijven boden ministeries hun software gratis aan om de pandemie te helpen bestrijden. Die software kon gegevens ‘verzamelen en analyseren’. Eén bedrijf – Palantir – beloofde zelfs toegang tot medische dossiers op patiëntniveau. Gericht toezicht op software-aanbieders ontbrak, terwijl de overheid het gevaar liep in de tang van de techbedrijven te komen. ‘Wanneer ze je uit de brand helpen, wordt het moeilijker ze daarna streng te reguleren.’

Dimitri Tokmetzis & Eelke van Ark

Onder het mom ‘handig voor huisartsen’ bouwde Medworq dashboards op basis van echte patiëntendata. Via de software van dit commerciële bedrijf zetten minstens 35 huisartsen de achterdeur open naar hun patiëntengegevens. Van ten minste 72.000 Nederlanders zwierven zo jarenlang alle medische gegevens rond op de servers van Medworq. De huisartsen waren hiervan niet op de hoogte, en wisten dus niet dat zij jaren op rij hun medisch beroepsgeheim schonden.

Jan Daalder & Sebastiaan Brommersma

Undercover in moskeeën infiltreren, met nepaccounts burgers bespieden op internet: de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) kwam vaak negatief in het nieuws. Door een bewust vaag gehouden taakomschrijving, een ‘cowboy’ aan het roer en een tomeloze prestatiedrang groeide de terrorismebestrijder uit tot ‘een derde inlichtingendienst’ die grotendeels zijn eigen regels bepaalde.

Ties Gijzel

Met een groeiend aantal windparken is de Noordzee het middelpunt van de energietransitie. Steeds meer Russische onderzeeërs en marineschepen azen op het saboteren van onderzeese kabels, maar een Haags veiligheidsplan voor de Noordzee is er nog niet.

Sebastiaan Brommersma

De oorlog in Oekraïne bewijst dat oorlogsvoering verandert. De digitale ruimte wordt steeds belangrijker: als vehikel voor beïnvloedingsstrategieën en als strijdtoneel van cyberaanvallen. Die ontwikkeling vraagt volgens brigadegeneraal en hoogleraar cyber warfare Paul Ducheine om nieuwe manieren van aanvallen en verdedigen. ‘De oorlog in Oekraïne laat zien dat cyberspace een volwaardig oorlogsdomein is geworden.’

Jan Daalder & Sebastiaan Brommersma

De Russische overheid kan antivirusbedrijf Kaspersky misbruiken om andere overheden te bespioneren en te saboteren, zo vrezen westerse landen. Hoewel hard bewijs ontbreekt, deden verschillende overheden de antivirusssoftware van het bedrijf uit voorzorg in de ban. Ook Nederland deed dat: ‘Er is een risico dat de Russen de software van Kaspersky inzetten als troefkaart voor digitale sabotage.’

Harry Lensink & Sebastiaan Brommersma

Wereldwijd geven honderdduizenden hackers en IT’ers gehoor aan de oproep van de Oekraïense regering om mee te vechten tegen de Russen. Dat is een slecht idee, vinden de AIVD en cyberexperts. ‘Je weet niet welke gevolgen het heeft. Voor je het weet, hebben de Oekraïners geen eten meer.’

Sebastiaan Brommersma

Oekraïense overheidsorganisaties en financiële instellingen worden geteisterd door digitale aanvallen met een zogeheten ‘wiper’. Dat is kwaadaardige software die alles wist wat hij op zijn pad tegenkomt. Experts waarschuwen dat de malware ook in Nederland kan belanden.

Sebastiaan Brommersma & Siem Eikelenboom

In Nederland hangen tienduizenden bewakingscamera’s van Hikvision en Dahua, bedrijven die zijn betrokken bij mensenrechtenschendingen in de Chinese provincies Tibet en Xinjiang. De meeste van deze camera’s zijn in particuliere handen, maar ook de gemeente Amsterdam en de politie gebruiken ze, zo blijkt uit onderzoek van Follow the Money.

Sebastiaan Brommersma

Europa wordt overspoeld met ransomware en desinformatie uit Rusland en China. Vanuit Brussel probeert Europarlementariër Bart Groothuis (VVD) het tij te keren. ‘We worden op industriële schaal aangevallen. Dat vraagt om een soortgelijke reactie.’

Frederique de Jong & Sebastiaan Brommersma

Sebastiaan Brommersma vertelt over zijn onderzoek naar de handel en wandel van cybersecuritybedrijf Fox-IT. Zij probeerden een aantal jaar geleden voet aan de grond te krijgen in het Midden-Oosten en zijn daar weinig spraakzaam over.

Sebastiaan Brommersma

Middelen die inlichtingendiensten gebruiken om criminelen en terroristen op te sporen, kunnen in verkeerde handen makkelijk leiden tot onderdrukking van dissidenten, politici en journalisten. Dat laat ook de recente Pegasus-affaire zien. Het is daarom zaak goed te bedenken aan wie je zulk gereedschap ter beschikking stelt. Cybersecurity-bedrijf Fox-IT maakte een softwarepakket om het gedrag van ‘targets’ nauwkeurig te volgen, en ging langs bij repressieve regimes om het daar te promoten.

Sebastiaan Brommersma

De Russische annexatie van de Krim in 2014 is een omslagpunt in de manier waarop conflicten worden uitgevochten. In plaats van bommen en granaten gebruikten de Russen desinformatie en misleiding om hun militaire doelen te bereiken. En met succes. Sindsdien nam de inzet van deze conflictstechnieken een vlucht in het militaire en publieke domein. Dat plaatst het Westen volgens Kolonel Han Bouwmeester voor een ethisch vraagstuk: ‘We moeten harde keuzes maken.’

Sebastiaan Brommersma

In september onthulde FTM dat de digitale omgeving van Waternet zo lek is als een mandje. In een officiële reactie beloofde de directeur een onafhankelijk onderzoek. Dat is er nog steeds niet. Het rapport dat er wel kwam, wordt geheim gehouden en is ingeruild voor een tweede rapport, dat wel openbaar is. FTM heeft beide rapporten in handen en constateert enkele cruciale verschillen.