Redactie

De jeugdzorg kampt met lange wachtlijsten, opnamestops, gierende financiële tekorten en gehaaide ondernemers. Wat is er hier aan de hand? Sinds januari 2020 zoekt een team van journalisten een antwoord op die vraag. In deze gids laten we je zien wat we tot nu toe zijn tegengekomen.

Judith Spanjers & Berendien Tetelepta

Instellingen waar de zorg onder de maat is gebleken, of fraude is vastgesteld, worden door het ministerie van Justitie gewoon ingeschakeld voor forensische zorg, zoals de resocialisatie van tbs’ers. Door het versnipperde zorgsysteem – dat onder vijf verschillende wetten valt – ontbreekt het aan een eenduidige aanpak van aanbieders die in de fout zijn gegaan. Zorgbedrijven ‘shoppen’ van de ene naar de andere wet en zijn nauwelijks te stoppen, zo blijkt uit onderzoek van Follow the Money en de Gelderlander.

Margot Smolenaars, Daan Appels & Judith Spanjers

Gemeenten hebben massaal dezelfde methode omarmd om jeugdzorg in te kopen. Dit model – open house – zorgde voor een stortvloed van nieuwe zorgaanbieders, allemaal op zoek naar omzet. Maar het blijkt ondoenlijk om al die aanbieders te managen, laat staan ze te controleren. Dat was een bijzonder dure les: inmiddels zijn veel gemeenten hun grip op het jeugdzorgbudget kwijt. Vier op de vijf gemeenten verwachten in 2021 een begrotingstekort.

Rosanne Kropman & Judith Spanjers

Boerderijzorg en in het bijzonder paardencoaching zijn booming. Niet alleen stijgt het aantal bedrijven dat deze vorm van (jeugd)zorg biedt, ook de omzetten vliegen omhoog, waarbij de winsten tot in de tonnen kunnen oplopen. Dat blijkt uit onderzoek van Follow the Money in samenwerking met Pointer. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd maakt zich al jaren zorgen over de kwaliteit die zorgboerderijen leveren.

Daan Appels

Deze maand onderhandelen gemeenten met het Rijk over een structureel hoger budget voor jeugdzorg. Volgens een recent rapport bedraagt dat tekort jaarlijks maar liefst 1,7 miljard. In vier jaar tijd stegen de uitgaven aan jeugdzorg met 2 miljard. Met dat rapport in de hand gaan de gemeenten met gestrekt been de onderhandelingen in. Hoe diep steken zij de hand in eigen boezem?

Margot Smolenaars

Complexe scheidingen drukken zwaar op het werk van de jeugdbescherming. In zo’n 70 procent van alle gezinnen onder toezicht spelen botsende ouders een rol. Toch is de jeugdbescherming lang niet altijd bij machte om de strijdbijl tussen pa en ma te begraven. Sterker nog, soms draagt hun bemoeienis bij aan de strijd. Ondertussen loopt de rekening op.

Rosanne Kropman

Sommige jeugdzorginstellingen zijn net als banken: ‘too big to fail’. Zo’n instelling is Intervence, die de zwaarste vorm van jeugdzorg levert in Zeeland. Toch wilden de verantwoordelijke wethouders de instelling laten omvallen. Dat besluit namen ze zonder te hebben nagedacht over een overgangsplan voor de 750 kwetsbare kinderen. Voor de bestuurders was maar één overweging leidend: de centen.

Frederique de Jong, Margot Smolenaars & Rosanne Kropman

iHub, een van de grootste jeugdzorgaanbieders van Nederland, kampte de afgelopen drie jaar met een aantal ernstige incidenten in hun gesloten jeugdzorginstellingen, van zelfdoding tot seksueel misbruik. Daarnaast waren panden niet op orde, bleek het personeel te laag geschoold, jongeren waren verstoken van therapie en scholing, soms zelfs van eten. Ondertussen groeide de organisatie door om overeind te blijven in de grillige jeugdzorgmarkt.

Judith Spanjers & Stephan Jongerius

Vandaag debatteert de Tweede Kamer met staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de jeugdzorg. Terwijl veel gemeenten kampen met tekorten, boeken jeugdzorgaanbieders flinke winsten. Te veel geld dat bedoeld is voor de zorg verdwijnt in de zakken van private ondernemers. Maar hoeveel precies weet niemand. De Kamer wil dat hij ingrijpt, maar Blokhuis kaatst de bal vooralsnog terug naar de gemeenten.

Frederique de Jong, Judith Spanjers & Stephan Jongerius

Terwijl de gemeenten rode cijfers schrijven, draaien zorgbedrijven goed. Judith Spanjers (Follow the Money) en Stephan Jongerius (Brabants Dagblad) legden de jaarrekeningen van zorgaanbieders uit de héle regio Noord-Brabant onder de loep. In deze podcast vertellen ze over hun onderzoek.

Judith Spanjers & Stephan Jongerius

Nergens in Brabant krijgen zoveel kinderen jeugdhulp als in Loon op Zand. Terwijl het tekort oploopt, groeit de plaatselijke jeugdzorgaanbieder BuroJIJ als kool en maakt het tonnen winst. Hoe kregen de twee voormalige Efteling-acteurs, die BuroJIJ leiden, dat voor elkaar? Follow the Money ging samen met het Brabants Dagblad op onderzoek.

Jeroen Wijnen & Margot Smolenaars

Volg het geld van kabinet tot kind: dat is wat Follow the Money probeert te doen in het dossier Jeugdzorg in het rood. Het verslag van onze zoektocht leidde tot veel reacties. Inmiddels zijn we met een kleine veertig gemeenten in gesprek. Acht gemeenten krijgen een Wob-verzoek.

Frederique de Jong, Margot Smolenaars & Daan Appels

In 2015 kregen gemeenten de taak om jeugdzorg dichterbij, efficiënter en goedkoper te regelen. Het tegenovergestelde gebeurde: het aantal aanbieders, kinderen én de uitgaven zijn ontploft. Sinds januari onderzoekt een team van journalisten bij Follow the Money wat er misgaat.

Judith Spanjers

Twee derde van de gemeenten duikt in de rode cijfers omdat de kosten voor jeugdhulp stijgen. Zo schat de gemeente Tilburg haar tekort op jeugdzorg over 2019 op 14 miljoen euro. Niettemin boeken sommige hulpverlenende bedrijven flinke winsten. Het Tilburgse jeugdzorgbedrijf De GezinsManager kocht een villa van 1,3 miljoen euro. Daar is niks mis mee, vindt directeur Roel Bergmans. ‘In de eerste drie jaar hebben we veel geïnvesteerd.’

Eelke van Ark & Margot Smolenaars

Zorggroep Pluryn heeft onlangs definitief besloten de Veluwse jeugdzorginstelling De Hoenderloo Groep te sluiten. De ondernemingsraad van Pluryn wijt de ondergang van de instelling aan ‘falend bestuur, slecht management en ad hoc besluitvorming’. Follow the Money legt de teloorgang van dit 170 jaar oude jeugdzorginstituut op de snijtafel, op basis van interne documenten en gesprekken met tal van medewerkers en oud-medewerkers.

Siem Eikelenboom

GGZ-instelling Dokter Bosman gaat verder zonder haar oprichter en naamgever. Terwijl de nieuwe eigenaar een miljoenenschuld moet wegwerken en schuldeisers onder druk zet, vertrekt psychiater annex ondernemer Michiel Bosman met een goedgevulde beurs. Dokter Bosman maakte hem miljonair.