Dossier

JSF

De Joint Strike Fighter (JSF) is als een black box. Het is onduidelijk wat de beoogde vervanger van onze F-16's gaat kosten. Voor- en tegenstanders goochelen met cijfers, maar wat gaat het de Nederlandse Staat nou echt kosten? En wat kan de moderne straaljager daadwerkelijk: How much bang for a buck do we get?
Het is ook de vraag wat Nederland opschiet met de zogenaamde F-35. Al aan het begin van het besluitvormingsproces werd de JSF een industrieproject. Orders voor Nederlandse bedrijven en bijbehorende banen zijn veel gehoorde argumenten. De militaire argumentatie sneeuwt onder, maar intussen rijdt de trein en deze lijkt niet meer te stoppen.

Volg dit dossier en blijf op de hoogte via e-mail

volg dit dossier
Artikelen
23
2019

© JanJaap Rypkema

De JSF: een ongeluk in slow motion

84
Krijn Schramade

Krijn Schramade

De Joint Strike Fighter is een van de langstlopende hoofdpijndossiers in de Nederlandse defensiegeschiedenis. Maar met de jaren is de kritiek op de ontwikkeling van het gevechtsvliegtuig verstomd. Inmiddels durft het ministerie van Defensie zelfs te spreken van een ‘succesverhaal’. Achter de schermen voltrekt zich echter een ongeluk in slow motion.

JSF

© ANP / Vincent Jannink

Nederland koopt JSF met gebreken, Defensie houdt kritiek achter

52
Krijn Schramade

Krijn Schramade

Nederland heeft eind januari de eerste JSF geleverd gekregen. De overdracht was feestelijk, maar uit rapporten van Amerikaanse toezichthouders doemt een beeld op van een gemankeerd toestel: onopgeloste gebreken, te lage betrouwbaarheid, en een te hoge onderhoudsbehoefte. Dit leidt tot hogere kosten en een lagere inzetbaarheid van de JSF dan jarenlang is voorgespiegeld. Het ministerie van Defensie heeft de Tweede Kamer niet op de hoogte gebracht van kritische passages uit Amerikaanse rapporten over verbeteringen aan het toestel.

JSF JSF Ministerie van Defensie JSF-lobby JSF-industrie ...
2015

Minister Hennis, het JSF-dossier gaat niet de la in

21
Krijn Schramade

Krijn Schramade

Met de aanschaf van acht JSF’s zijn we volgens Defensieminister Hennis definitief 'het point of no return' voorbij. Dossier gesloten? Nou nee, we weten nog niet wanneer ze gaan vliegen en we tasten nog in het duister over kosten en kunnen van deze straaljager. Dat heeft consequenties voor de Nederlandse krijgsmacht. Het JSF-dossier blijft een black box, maar nog geen gesloten dossier. Nog lang niet.

JSF Fokker JSF Ministerie van Defensie F-35 Lockheed Martin Hennis ...

Creatief boekhouden met het JSF-budget

33
Krijn Schramade

Krijn Schramade

Op papier blijft de aanschaf van de JSF waarschijnlijk binnen het budget. En de werkelijke prijs? Die verschuilt zich nog steeds. Achter gebudgetteerde prijzen, hoopvolle aannames en schuivende kostenposten.

JSF JSF Ministerie van Defensie Nieuwsuur Lockheed Martin Samsom Hennis Pentagon ...
2014

JSF-industrie rekent zich rijk met omzet

3
Krijn Schramade

Krijn Schramade

Het JSF-project is omgeven met onzekerheden. Toch blijft de Nederlandse JSF-industrie volhouden dat Nederland goed gaat verdienen aan de JSF.

JSF Fokker JSF Ministerie van Defensie JSF-lobby krijgsmacht JSF-industrie ...

Zeven pijnlijke JSF-rapporten die het Kabinet-Rutte laat liggen

22
Krijn Schramade

Krijn Schramade

De JSF vliegt in de fik, levert geen banen op en is niet volledig inzetbaar bij missies. De Nederlandse regering is blind voor talloze negatieve rapporten over de JSF en koopt de straaljager toch.

JSF JSF Ministerie van Defensie JSF-lobby Hennis-Plasschaert ...
2013

Nieuwe rapporten: JSF-foutenfestival

7
Krijn Schramade

Krijn Schramade

Nog meer munitie voor het JSF-verzet: De techniek en bruikbaarheid blijven hete hangijzers, zo blijkt uit twee nieuwe rapporten.

JSF JSF Ministerie van Defensie

Slechts vier JSF's voor missies

4
Krijn Schramade

Krijn Schramade

De Rekenkamer is kritisch over de visie op de toekomst van de krijgsmacht. Minister Hennis stelt zelfs de beperkte inzet van de JSF optimistisch voor.

JSF JSF Ministerie van Defensie

Vanity Fair fileert JSF

3
Krijn Schramade

Krijn Schramade

Te grote ambities, designfouten en gebrek aan overheidstoezicht maken de JSF het duurste wapensysteem ooit. De beloftes van de alleskunner bestaan alleen nog op de tekentafel.

JSF JSF Ministerie van Defensie

PvdA draait door in JSF-dossier

2
Krijn Schramade

Krijn Schramade

De PvdA kiest tegen heug en meug voor de JSF. Een aankoop waar ze het 40 jaar mee moeten doen.

JSF Ministerie van Defensie

JSF-lobbyist Jack de Vries zaait twijfel

12
Krijn Schramade

Krijn Schramade

Opper-JSF-lobbyist trekt IHS Jane's onderzoek naar kosten per vlieguur in twijfel, maar kan niet om de feiten heen.

JSF JSF Ministerie van Defensie Jack de Vries

Stoppen met de JSF is niet duurder dan doorgaan

8
Krijn Schramade

Krijn Schramade

Stoppen met de test- en ontwikkelfase is alleen duurder als Nederland later alsnog die JSF van de plank koopt.

JSF JSF Ministerie van Defensie

JSF: De kater na een Luchtmachtfeestje

7
Krijn Schramade

Krijn Schramade

Minister Hennis van Defensie verzekert ons dat de vervanging van de F-16 niet ten koste gaat van de rest van de krijgsmacht. Jeanine ziet ze vliegen.

JSF JSF Ministerie van Defensie

Wat kunnen we met 30 JSF's? [VIDEO]

0
Redactie

Redactie

De JSF is in aantocht. Nederland staat op het punt om vier miljard euro te besteden om de verouderde F-16 te vervangen. Bij het huidige prijspeil van de JSF kan onze Koninklijke Luchtmacht 30 van deze supermoderne straaljagers aanschaffen. Maar, uh, schieten we daar iets mee op?

JSF JSF Ministerie van Defensie

Keuze JSF geen verrassing

5
Krijn Schramade

Krijn Schramade

Ondanks structurele twijfels komt de aanstaande keuze voor de JSF niet uit de lucht vallen.

JSF JSF Ministerie van Defensie

JSF-lobby meldt zich aan het front

7
Krijn Schramade

Krijn Schramade

De concurrenten van de JSF mengen zich in de strijd met de gedoodverfde winnaar. De JSF-lobby grijpt daarop weer naar de wapens.

JSF JSF Ministerie van Defensie

'Vliegende Fyra' krijgt slecht rapport

3
Krijn Schramade

Krijn Schramade

De expert-jury van Clingendael ziet slechts één scenario voor de toekomstige krijgsmacht mét de JSF en beoordeelt dit scenario met een onvoldoende. Hoe oordeelt de politieke jury?

Het Fyra-debacle JSF JSF Ministerie van Defensie

Het mes op de keel van de JSF-lobby

5
Krijn Schramade

Krijn Schramade

De argumentatie van de JSF-lobby is dun. De straaljager van de vorige oorlog kan de beloftes niet waarmaken.

JSF JSF Ministerie van Defensie
2012

JSF: Onbetrouwbare Top Gun? [VIDEO]

0
Redactie

Redactie

De documentaire "Runaway Fighter" van het Canadese The Fifth Estate zet vraagtekens bij het aankoopproces rond een straaljager die zijn beloftes niet waar lijkt te kunnen maken, de JSF.

JSF JSF Ministerie van Defensie

“Sprookje van de PvdA en JSF”

2
Redactie

Redactie

Nieuwbakken regeringspartijen VVD en PvdA gaan voorlopig door met JSF. De geschiedenis herhaalt zich.

JSF JSF Ministerie van Defensie

Amper banen door JSF

5
Krijn Schramade

Krijn Schramade

Tegenvaller voor de JSF-lobby. Het kan op zoek naar nieuwe munitie tegen de verleidelijke Saab Gripen.

JSF JSF Ministerie van Defensie

Losse flodders voor de JSF

3
Krijn Schramade

Krijn Schramade

'Stoppen is duurder dan doorgaan.' Als de JSF later van de plank gekocht wordt. De Rekenkamer geeft de JSF rugdekking, met losse flodders.

JSF JSF Ministerie van Defensie

Saab flirt met BV Nederland na duikvlucht JSF

2
Krijn Schramade

Krijn Schramade

Saab lobbyisten ruiken hun kans. Zij hebben het alternatief voor de JSF, want het Gripen-programma levert ook banen op voor Nederland. Maar is de aanschaf van nieuwe straaljagers wel een werkgelegenheidsproject?

JSF Ministerie van Defensie