Dossier

Onze verslaving aan aardgas

Zeker, aardgas is een belangrijke pijler van onze economie en welvaart geweest. Maar is het ook de – schone – toekomst, wat belanghebbenden zoals Shell, onze overheid en de Russen of Noren ons willen doen geloven? In dit dossier gaan we op zoek naar de de betekenis van aardgas voor de toekomst van onze economie. Kunnen we zonder? Hoe ziet de kosten-baten analyse er werkelijk uit? En wie profiteren er eigenlijk van aardgas?

Aardgas wordt vaak omschreven als een ‘transitie-brandstof’, een logische tussenstap in de transitie van fossiele naar duurzame energie. Bij de verbranding van aardgas komen minder schadelijke stoffen en CO2 vrij dan bij de verbranding van kolen of diesel. En er is voorlopig genoeg van.
Gas is ook een belangrijke pijler van de Nederlandse economie. De Nederlandse belastingbetaler heeft miljarden geïnvesteerd in de ontwikkeling van de gasinfrastructuur. Een voorbeeld daarvan is de ontwikkeling van de zogenoemde gasrotonde, Nederland als het knooppunt en de regelkamer van het Noordwest-Europese gastransport. In de periode 2005-2014 is daarin 8,2 miljard euro belastinggeld gestoken. De Rekenkamer kwam enkele jaren geleden tot de conclusie dat de Nederlandse regering dat gedaan heeft zonder dat er 'goed gekeken is naar nut, noodzaak en risico's van de gasrotondestrategie’.
Desondanks gaat de overheid door met het bevorderen van aardgas en het promoten van ons land als sleutel in de productie en het transport ervan. Nu de winning van het Groningse gas versneld wordt afgebouwd, zet de overheid in op alternatieven, zoals vloeibaar gemaakt aardgas (LNG), vaak met milieu en klimaat als rechtvaardiging. In werkelijkheid zijn er grote belangen mee gemoeid. Zo is het een van de belangrijkste activiteiten van Shell, dat 20 procent van de totale wereldmarkt in handen heeft.
In dit dossier onderzoeken we de betekenis van gas voor onze economie, de belangen die erachter steken en de gevolgen van de gemaakte keuzes.

Lees meer

Volg dit dossier en blijf op de hoogte via e-mail

volg dit dossier

Artikelen
21

2018

(2011) LUBMIN - Minister-president Rutte (M) neemt in het Noord-Duitse Lubmin met (VLNR) premier Fillon van Frankrijk, bondskanselier Angela Merkel van Duitsland, president Medvedev van Rusland en EU-commissaris Oettinger van Energie de eerste van de twee Nord Stream gasleidingen in gebruik. De Nord Stream gasleiding transporteert aardgas uit Rusland naar Europa.
© ANP / Jerry Lampen

5 maart 06:00 - clock

8 MIN.

Gaskraan in Groningen dicht? Dan gaat die in Rusland wijd open

Analyse

Sam Gerrits

De Groningse gaskraan mag dan dicht moeten, maar dat betekent niet dat de vraag naar Slochteren-gas omlaag zal gaan. Wat betekent dat in de praktijk? Sam Gerrits ging de opties af en concludeert: we zitten met de gebakken peren.

Aardgas in Groningen Onze verslaving aan aardgas Rusland Royal Dutch Shell Groningen Gasunie aardgas NAM LNG ExxonMobil Nord Stream ...

2017

Beeld door Flickr-gebruiker Amanda Graham
© CC BY-NC-ND 2.0

7 juni 2017 06:00 - clock

11 MIN.

Eerste lading Amerikaans LNG laat zien: bij gas gaan belangen boven het klimaat

Platform Authentieke Journalistiek

Het aanmeren vandaag van de LNG-tanker Arctic Discoverer in de Rotterdamse haven is geen voorpaginanieuws. Toch is het symbolische belang van deze levering moeilijk te overschatten. De vraag naar gas neemt af en in de toekomst zal er steeds meer hernieuwbare energie moeten komen om de klimaatdoelstellingen te halen. Ondertussen legt Europa echter massaal nieuwe gasinfrastructuur aan. Hoe komt dat?

Onze verslaving aan aardgas Europese Commissie energietransitie LNG LNG als transitiebrandstof Platform LNG Arctic Discoverer ...

5 juni 2017 08:00 - clock

7 MIN.

Hoe het gasbedrijf op zoek ging naar maatschappelijk draagvlak

Bart Crezee

Nederlandse gasbedrijven lobbyen tijdens het Haagse formatieproces om het maatschappelijke draagvlak voor gaswinning te verbeteren. Zelfs wetenschappelijk onderzoek wordt ingezet om bij te dragen aan deze ‘license to operate’. Het is echter niet alleen de gassector zelf, maar ook de overheid die dit onderzoek financiert. Zo staat de overheid haar eigen maatschappelijk verantwoorde keuzes over het Nederlandse gas in de weg.

Wetenschap op bestelling Aardgas in Groningen Onze verslaving aan aardgas Royal Dutch Shell Henk Kamp Groningen Aardbeving NAM LNG Rotterdam School of Management ...

Het Zweedse zeeschip Ternsund bunkert gas in de Rotterdamse haven. De Ternsund is het eerste schip dat door gas wordt aangedreven.
© ANP / foto Jerry Lampen

24 mei 2017 06:00 - clock

6 MIN.

Hoe de gas-lobby subsidie voor LNG wist lost te peuteren, met zegen van de overheid

Platform Authentieke Journalistiek

De transportsector stapt momenteel over op een nieuwe fossiele brandstof: LNG. Dat zou schoner en beter zijn voor het klimaat; ook zou het de tussenstap zijn naar duurzame brandstof. Maar veel van deze claims blijken moeilijk te bewijzen. In onze serie over LNG als transitiebrandstof zoeken we nu uit: hoeveel publiek geld gooien we hiermee weg?

Onze verslaving aan aardgas Lobby Henk Kamp LNG LNG als transitiebrandstof Ministerie van Economische Zaken Platform LNG ...

12 mei 2017 08:00 - clock

7 MIN.

Er zit een raar luchtje aan biogas

Platform Authentieke Journalistiek

Onder druk van de gaslobby en de overheid stapt de Nederlandse transportsector over op een nieuwe brandstof: Liquefied Natural Gas, ofwel vloeibaar aardgas. LNG wordt gezien als een tussenoplossing voor de overstap op biogas. Platform Authentieke Journalistiek ontdekte echter dat dat helemaal niet haalbaar is. De LNG-lobby weet dit, maar heeft goede redenen om het te negeren.

Onze verslaving aan aardgas Duurzame energie Economische Zaken aardgas biobrandstoffen energietransitie LNG LNG als transitiebrandstof ...

Foto door Joachim Kohler Bremen
© CC BY-SA 4.0

25 april 2017 08:00 - clock

8 MIN.

Milieuwinst 'transitiebrandstof' aardgas te positief afgeschilderd

Platform Authentieke Journalistiek

Een stille revolutie speelt zich af in het Nederlandse transport. Onder druk van de gaslobby en de overheid stapt de sector over op een nieuwe brandstof: Liquefied Natural Gas, ofwel vloeibaar aardgas. LNG moet het klimaatprobleem helpen oplossen en de weg vrijmaken voor de overstap op biogas. ‘De transitiebrandstof die nu al werkt!’, wordt er geroepen. Maar kloppen die claims? In dit eerste deel van een serie over het onderwerp legt Platform Authentieke Journalistiek de klimaatwinst van LNG onder de loep.

Onze verslaving aan aardgas Royal Dutch Shell energietransitie LNG Green Deal Methaan Nationaal Platform LNG als transitiebrandstof ...

24 april 2017 08:00 - clock

6 MIN.

Shell ziet ondanks groeiende steun nog steeds niets in een groene koers

Bart Crezee

Net als vorig jaar probeert aandeelhoudersvereniging Follow This de mammoettanker Shell in een andere, duurzamere richting te sturen. Steeds meer grote investeerders sloten zich de afgelopen tijd aan bij de hernieuwde oproep van Follow This om Shells olie- en gasactiviteiten in lijn met de klimaatdoelen van Parijs te brengen. Maar het Shell-bestuur ziet er nog altijd niets in.

Onze verslaving aan aardgas ABP Duurzaam Royal Dutch Shell Beleggen Follow This ...

12 januari 2017 08:00 - clock

6 MIN.

Het is tijd voor een nieuwe visie op de gassector

Bart Crezee

In Groningen wordt nagedacht over een toekomst zonder de NAM. Een ding wat daarvoor nodig is: een nieuwe visie op de gassector. Te beginnen met Energie Beheer Nederland: dat bedrijf zouden we een stuk beter kunnen inzetten.

Aardgas in Groningen Onze verslaving aan aardgas Gas energiebeleid NAM EBN ...

2016

8 september 2016 06:30 - clock

7 MIN.

Waarom olie- en gasbedrijven zo graag milieu-onderzoek rond Noordzeeplatforms sponsoren

Lorenzo Fränkel

Het staat in de wet: oude olie- en gasplatforms op de Noordzee moet je ontmantelen. De olie- en gasindustrie sponsort nu onderzoek naar de milieueffecten van de platforms. Platforms kunnen mogelijk een positief effect hebben op het onderzeemilieu. Wat betekent dit voor de opruimverplichtingen? En: hoe onafhankelijk is dit onderzoek met zulke geldgevers?

Schroothoop Noordzee Onze verslaving aan aardgas Olie Onderzoek Gas Milieu Vervuiling platforms ...

27 augustus 2016 08:00 - clock

7 MIN.

Wie ruimt de schroothoop van de olie- en gasbedrijven in de Noordzee op?

Lorenzo Fränkel

De gasvelden in de Noordzee raken leeg, maar de zee staat nog vol met verouderde productieplatforms. Exploitanten zijn wettelijk verplicht om de platforms na gebruik te verwijderen, maar ze geven daar geen prioriteit aan. Waarom niet? En wie moet er opdraaien voor de opruimkosten? Lorenzo Fränkel zal de komende tijd onderzoek doen naar de ontmantelingsproblematiek op de Noordzee.

Schroothoop Noordzee Onze verslaving aan aardgas Aardgasbaten Vervuiling aardgas noordzee Milieuschade ...

24 februari 2016 06:30 - clock

4 MIN.

Waarom kiezen pensioenfondsen nog steeds voor olie en gas?

Lisa Boerop

Eind januari werd de Shell-overname van gasgigant BG goedgekeurd door de aandeelhouders. Uit een inventarisatie van Follow the Money blijkt dat de meerderheid van de grote Nederlandse pensioenfondsen vóór stemde, terwijl ze ondertussen hard roepen te willen verduurzamen. Wat bewoog hen?

Onze verslaving aan aardgas Pensioenfondsen Duurzaam Royal Dutch Shell Beleggen APG aardgas Follow This BG ...

2015

16 december 2015 06:30

Niemand weet wat propaangas kost

Lisa Boerop

Het bestaat nog in Nederland, een gesloten en ondoorzichtige markt met een beperkt aantal aanbieders en consumenten die geen keus hebben. Tienduizenden huishoudens in regio's zonder aardgasleiding zijn afhankelijk van propaangas, maar betalen daar te hoge prijzen voor. Door een collectief en een dwarse intermediair komt er eindelijk wat concurrentie op gang. De toezichthouder zwijgt vooralsnog in alle talen.

Onze verslaving aan aardgas Energie Markt propaangas gesloten ondoorzichtig intransparant ...

12 oktober 2015 08:30

Kolen en gas in zwaar weer door wind en zon

Lisa Boerop

De opkomst van duurzame energie begint een stevige factor te worden in de energiemarkt. Door de overvloed aan energie wordt fossiele energie steeds goedkoper, de kolen- en gassector hebben het zwaar. Welke gevolgen heeft dat voor Nederland, dat grote moeite heeft de energietransitie een beetje op stoom te krijgen? Kúnnen we eigenlijk wel zonder gas?

Onze verslaving aan aardgas Gas Energie Olieprijs Kolen transitie noordzee ...

8 september 2015 10:17

Het einde van de aardgasbaten komt in zicht

Lisa Boerop

Met Russisch aardgas in de Nederlandse gasrotonde hoopt minister Henk Kamp de afnemende aardgasbaten te compenseren. Het taboe daarover heeft hij in de ijskast gezet. Hoe is het gesteld met onze energievoorziening, en hoe zien de financiën van de staat eruit zodra we minder gas produceren?

Onze verslaving aan aardgas Rusland Aardgasbaten Henk Kamp Energie NAM ...

2014

21 maart 2014 14:39

Gas junkies

Arne van der Wal

Welke Europese landen zijn het meest afhankelijk van Russisch gas?

Onze verslaving aan aardgas Poetin Energie Kabinet-Rutte I aardgas ...

14 maart 2014 09:00

Shell schroeft schaliegasproductie in VS verder terug

Arne van der Wal

Shell snijdt dieper in zijn Amerikaanse schaliegas-exploitatie. En dat terwijl Amerikaanse politici de olie-en gasproductie juist sterk willen opvoeren – om Poetin te straffen. Bad timing?

Onze verslaving aan aardgas Royal Dutch Shell Energie Schaliegas aardgas ...

3 februari 2014 09:00

Nederland aardgasvrij in 15 jaar: Plan B

Column

Jan Rotmans

Het aardgasverslaafde Nederland snelt richting het energieravijn en heeft nog geen plan B. Het is de hoogste tijd voor grootschalige investeringen, aldus professor Jan Rotmans

Onze verslaving aan aardgas Duurzame energie Aardgasbaten Overheid Energie ...

24 januari 2014 06:30

Economische zin en onzin in het gasdebat

Column

Bas Jacobs

Econoom Bas Jacobs ergert zich rot aan de discussie over de gevolgen van de beperking van de aardgaswinning voor de rijksbegroting. Die zijn namelijk helemaal niet zo dramatisch als wordt voorgespiegeld.

Onze verslaving aan aardgas Economie Aardgasbaten Energie Begroting ...

2013

15 november 2013 12:59

Goedkoop schaliegas ontpopt zich tot financiële zeepbel

Redactie

De Verenigde Staten is in korte tijd bijna onafhankelijk geworden van de import van olie en gas. De eigen productie van schaliegas- en olie is in korte opgeblazen dankzij goedkoop krediet. Fracking blijkt nu een – vaak te – dure manier om olie en gas te winnen.

Onze verslaving aan aardgas Olie Energie Schaliegas

4 oktober 2013 06:30

Gas wordt duur en Russisch

Arne van der Wal

Fukushima ligt ver weg, maar uiteindelijk betaalt ook u mee aan de kernramp in Japan. Aziatische landen blijken massaal LNG in te slaan. En dat leidt in Europa tot een grotere afhankelijkheid van Russisch gas. Europa zit in een triple squeeze.

Onze verslaving aan aardgas Duurzame energie Rusland Gas Noorwegen Energie LNG ...

5 juli 2013 12:28

Nederland moet en zal aan het gas

Arne van der Wal

De gassector gebruikt innovatiesubsidies om zich te verzekeren van de steun van de Nederlandse bevolking voor gas.

Onze verslaving aan aardgas Energie Schaliegas aardgas