Platform Authentieke Journalistiek

Deze week praten vertegenwoordigers van honderd landen in New York over investeerder-staatarbitrage (ISDS). Dat is een juridisch instrument dat multinationals kunnen gebruiken om overheden voor miljarden aan te klagen. Critici vrezen dat de nieuwe onderhandelingen neerkomen op oude wijn in nieuwe zakken. Degenen die profiteren van het instrument – machtige staten en topjuristen uit de ISDS-sector – hebben volgens hen de regie in het overleg. Ook Nederland behoort tot die laatste groep.

Roeline Knottnerus

Landen die zich bij het Energy Charter Treaty (ECT) hebben aangesloten, kampen met ruim 35 miljard dollar aan schadeclaims van multinationals in de energiesector. Het relatief onbekende, maar omvangrijke investeringsverdrag maakt het staten moeilijker om nieuw klimaatbeleid door te voeren, uit angst voor nieuwe schadeclaims. Momenteel liggen er 114 claims, die soms oplopen tot miljarden euro’s. Naar verwachting zal het aantal claims sterk toenemen nu het klimaatbeleid strenger wordt.

Mitchell van de Klundert

In een open brief vragen 223 economen aan het Amerikaanse congres om geen vrijhandelsverdragen als TPP en TTIP af te sluiten zolang ISDS daar een onderdeel van uitmaakt. Toch worden de controversiële ISDS-claims — die veelal via Nederland worden gestart — alleen maar populairder.

Mitchell van de Klundert

’s Werelds beruchtste ISDS-zaak is na zeven jaar beslist: Sigarettenpakjes in Uruguay mogen worden voorzien van indringende waarschuwingen tegen roken. Tabaksproducent Phillip Morris, bekend van onder andere Marlboro, heeft de zaak verloren en moet nu 6,3 miljoen euro schadevergoeding betalen aan de Uruguayaanse staat.

Lise Witteman

Volgens Eurocommissaris Cecilia Malmström van Handel kan het vrijhandelsverdrag tussen de EU en de Verenigde Staten (TTIP) mogelijk zelfs helpen de inkomenskloof tussen arm en rijk te verkleinen. Dat suggereerde ze dinsdag in reactie op vragen van de PvdA, bij een bezoek aan de Tweede Kamer. Ook zou met name het midden- en kleinbedrijf flink profiteren van de afspraken die gemaakt worden.

Mitchell van de Klundert

Na een maandenlang onderzoek van twee Nederlandse journalisten is er vanaf vandaag meer duidelijkheid over de tot nog toe schimmige ISDS-claims. Met ISDS klagen bedrijven landen aan voor miljoenen euro’s vanwege het mislopen van investeringen, bijvoorbeeld door niet-verwachte regelgeving in dat land. Wat zijn de belangrijkste bevindingen uit het nieuwe onderzoek?

Platform Authentieke Journalistiek

Gaan hervormingen binnen ISDS voldoende garanties bieden op onafhankelijkheid, eerlijkheid en transparantie bij de behandeling van investeringsgeschillen tussen bedrijven en staten? Ja, zeggen de voorstanders. Is deze claim waar te maken?

David Hollanders

Tijdens een bijeenkomst in het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger op 24 augustus praatte een ambtenaar van BZ ongeruste burgers bij over TTIP. David Hollanders hoorde het aan, maar werd allerminst gerustgesteld: 'Van een aan perversie grenzende ironie is dat het Ministerie van Buitenlandse Zaken aan advocaten de opdracht gegeven heeft om de transparantie van het – geheime! – TTIP te doorvorsen.'

Mitchell van de Klundert

Een nieuw VN rapport bevestigt wat we al wisten: Nederland heeft een topklimaat voor bedrijven die in geheime procedures schadeclaims voor misgelopen omzet neerleggen bij - veelal - ontwikkelingslanden. De VN heeft een transparantieregister geopend. Minister Ploumens handtekening staat daar nog niet onder.

Eric Smit

Clad in a freshly dry-cleaned suit, FTM-editor in chief Eric Smit went to visit the American ambassador to talk about the TTIP trade treaty. He came face to face with a bunch of like-minded representatives and stakeholders of major corporations. 'This is off the record!'

Mitchell van de Klundert

De Commissie voor Handel van het Europees Parlement gaf donderdag een overwegend positief advies over handelsverdrag TTIP. Een domper voor de TTIP-critici die vuurwerk hadden verwacht van de Europese volksvertegenwoordigers.

Bas Eickhout

Minister Lilianne Ploumen gaf aan ‘een nieuwe benadering’ van investeringsbescherming binnen TTIP na te streven. Europarlementariër Bas Eickhout en hoogleraar Economisch Recht Harm Schepel hebben deze poging tot fair play tot op het bot gefileerd en concluderen: de EU en VS kunnen met haar voorstel ontwikkelingslanden eenzijdig nadelige condities door de strot duwen. 'Het plan is moreel verwerpelijk en praktisch volstrekt ongeloofwaardig.'

Mitchell van de Klundert

Een arbitrage-expert van het Nederlandse advocatenkantoor Nauta Dutilh gaf de aanzet tot de internationale advocatenlobbyclub EFILA, om de omstreden arbitrageclausule ISDS in oorspronkelijke vorm te behouden als onderdeel van handelsverdrag TTIP. Drie van de tien EFILA-leden zijn afkomstig uit 'claimparadijs' Nederland. Opmerkelijk: onder hen is een ex-ambtenaar van Buitenlandse Zaken.

Bas Eickhout

Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks) haalt als columnist hard uit naar het vrijhandelsverdag tussen de EU en de VS. 'Het leidt tot wetgevende zelfcensuur bij overheden uit angst voor schadeclaims.'