Gastauteur

Een ‘echt’ debat over de staat van de jeugdzorg was het niet, op woensdag 22 september in Pakhuis de Zwijger. Dat stellen wethouder Bob Duindam, advocaat Mieke Krol, Accare-bestuurder Wieteke Beernink en Rekenkamer-directeur Jan de Ridder. Deze vier panelleden waren het namelijk roerend met elkaar eens: het moet anders. Hoe zij de jeugdzorg willen ‘genezen’, zetten ze in dit opiniestuk uiteen.

Eelke van Ark & Jolien de Vries

FTM stuitte op een audio-opname van de voor stalking veroordeelde jeugdzorgdirecteur Koos Föllings van Compass GGZ. Daarop deelt hij ondanks zijn beroepsgeheim gevoelige privé-informatie over cliënten. De tape kan van belang zijn voor de onderzoeken die naar Föllings lopen. De jeugdzorgdirecteur bevestigt in eigen woorden mogelijk strafbare zaken waarvan hij in eerdere artikelen werd beschuldigd. ‘Ja, het kan allemaal nog veel erger.’

Frederique de Jong, Judith Spanjers & Tom Claessens

Team Jeugdzorg heeft anderhalf jaar onderzoek gedaan naar de geldstromen binnen jeugdzorg. Niet zozeer om bedrijven of gemeentes aan de schandpaal te nagelen, maar om te weten waar het meeste geld naartoe gaat. Judith Spanjers en Tom Claessens vertellen over hun dataverzameling en verbazen zich erover dat FTM nu meer zicht heeft op de uitgaven dan de overheid.

Eelke van Ark

Eigenaar Koos Föllings van GGZ-instelling Compass doet zich valselijk voor als psychotherapeut, is veroordeeld voor stalking en bedreiging met ernstige mishandeling. Hij behandelt desondanks al tien jaar kwetsbare cliënten, waaronder veel minderjarigen. Beschuldigingen van gerommel met declaraties vormden de start van een onderzoek van FTM en Pointer. Dat leidde tot een wekenlange speurtocht langs instanties en betrokkenen met bizarre wendingen. ‘Onbegrijpelijk dat deze man door de mazen glipte.’

Lucien Hordijk & Daan Appels

Tim Robbe adviseerde honderden gemeenten over de inkoop en predikte jarenlang het evangelie van keuzevrijheid. Inmiddels zijn er duizenden zorgbedrijven bijgekomen en geeft bijna elke gemeente meer geld uit aan jeugdzorg dan er binnenkomt. Dat was niet wat consultant Robbe voor ogen had. ‘Ik vraag me steeds vaker af of ik niet ook maar een van de vele poppetjes ben die uit deze ruif eet, maar geen noemenswaardig verschil maakt.’

Margot Smolenaars, Daan Appels & Judith Spanjers

Gemeenten hebben massaal dezelfde methode omarmd om jeugdzorg in te kopen. Dit model – open house – zorgde voor een stortvloed van nieuwe zorgaanbieders, allemaal op zoek naar omzet. Maar het blijkt ondoenlijk om al die aanbieders te managen, laat staan ze te controleren. Dat was een bijzonder dure les: inmiddels zijn veel gemeenten hun grip op het jeugdzorgbudget kwijt. Vier op de vijf gemeenten verwachten in 2021 een begrotingstekort.

Judith Spanjers

Zorgcliënten die als dagbesteding hennep moeten knippen, katvangers die zorgbedrijven oprichten, prostitutie en witwassen van crimineel geld. Uit onderzoek van het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ) en RIEC Oost-Nederland blijkt dat in de regio Twente zeker 22 zorgbedrijven zijn opgezet door criminele netwerken. Desondanks worden vanwege capaciteitsgebrek en een zware bewijslast slechts enkele casussen strafrechtelijk opgepakt.

Frederique de Jong, Judith Spanjers & Stephan Jongerius

Terwijl de gemeenten rode cijfers schrijven, draaien zorgbedrijven goed. Judith Spanjers (Follow the Money) en Stephan Jongerius (Brabants Dagblad) legden de jaarrekeningen van zorgaanbieders uit de héle regio Noord-Brabant onder de loep. In deze podcast vertellen ze over hun onderzoek.

Jeroen Wijnen & Margot Smolenaars

Volg het geld van kabinet tot kind: dat is wat Follow the Money probeert te doen in het dossier Jeugdzorg in het rood. Het verslag van onze zoektocht leidde tot veel reacties. Inmiddels zijn we met een kleine veertig gemeenten in gesprek. Acht gemeenten krijgen een Wob-verzoek.

Frederique de Jong, Margot Smolenaars & Daan Appels

In 2015 kregen gemeenten de taak om jeugdzorg dichterbij, efficiënter en goedkoper te regelen. Het tegenovergestelde gebeurde: het aantal aanbieders, kinderen én de uitgaven zijn ontploft. Sinds januari onderzoekt een team van journalisten bij Follow the Money wat er misgaat.

Judith Spanjers

Twee derde van de gemeenten duikt in de rode cijfers omdat de kosten voor jeugdhulp stijgen. Zo schat de gemeente Tilburg haar tekort op jeugdzorg over 2019 op 14 miljoen euro. Niettemin boeken sommige hulpverlenende bedrijven flinke winsten. Het Tilburgse jeugdzorgbedrijf De GezinsManager kocht een villa van 1,3 miljoen euro. Daar is niks mis mee, vindt directeur Roel Bergmans. ‘In de eerste drie jaar hebben we veel geïnvesteerd.’

Judith Spanjers

Een 19-jarige personal trainer start in 2016 zorgonderneming Flexzorg. De gemeente Apeldoorn sluit een contract af voor ambulante begeleiding en dagbesteding. Al na enkele maanden bespreekt Apeldoorn ‘verbeterpunten’ met Flexzorg. Verbeterpunten worden fraudesignalen, fraudesignalen veranderen in een aangifte. Maar liefst drie keer treffen de gemeente Apeldoorn en Flexzorg elkaar voor de rechter. Intussen levert Flexzorg in andere gemeenten gewoon zorg. Hoe kan dat?

Eelke van Ark

Terwijl gemeenten op grote schaal worstelen met hun zorginkoop en het opsporen van zorgcowboys, heeft Almelo inmiddels een succesvolle aanpak ontwikkeld om dubieuze partijen buiten de deur te houden en goede zorgverleners binnen te halen. Komend jaar doet Almelo er nog een schepje bovenop en gaat als eerste gemeente in Nederland ook eisen stellen aan zorgaanbieders die via het pgb worden gefinancierd. ‘We willen niet wachten totdat de wet over een paar jaar aangepast wordt, als er nú actie nodig is.’

Harrie Verbon

Geen geld, geen mensen, geen passende hulp voor kwetsbare kinderen: jeugdzorg verkeert in zwaar weer. Gisteren debatteerde de Tweede Kamer over de crisis in jeugdzorg, mede aan de kaak gesteld door een vernietigend inspectierapport. Dat de gemeenten daarin de zwarte piet toebedeeld krijgen, is onterecht, betoogt emeritus hoogleraar openbare financiën Harrie Verbon.

Siem Eikelenboom

GGZ-instelling Dokter Bosman kampt met een schuld van bijna 11 miljoen euro. Een investeringsmaatschappij wil Bosman wel redden, maar alleen als de crediteuren, waaronder tal van gemeenten, de helft van Bosmans schuld willen kwijtschelden. Maar de gemeenten willen liever geen zorggeld over de balk smijten om een investeerder in het zadel te helpen. Een faillissement werd eerder deze zomer afgewend, maar dreigt nu alsnog.

Aliëtte Jonkers & Siem Eikelenboom

Agressieve marketing, dependances op scholen en miljoenen aan winst: dyslexie blijkt een gouden handel. Terwijl gemeenten de kosten van de jeugdzorg de pan zien uitrijzen, doen dyslexiebureaus goede zaken met het diagnosticeren en behandelen van lees- en spellingsproblemen. Wetenschappers luiden de noodklok: ‘Het aantal diagnoses dyslexie kan fors omlaag.’

Eelke van Ark

De jeugdzorg in Nederland is bij lange na niet onfeilbaar. Onder tijdsdruk worden kinderen uit huis geplaatst op basis van vermoedens die nooit worden getest. Gezinnen worden om onduidelijke redenen ontwricht. Follow The Money schreef eerder al over ouders die onterecht worden verdacht van Münchhausen-by-proxy, maar er zijn meer gevallen waar het misgaat.