Margot Smolenaars & Rosanne Kropman

De arbitragecommissie die het jeugdzorgconflict tussen Rijk en gemeenten moet beslechten, concludeert dat de gemeenten de komende drie jaar ruim vijf miljard extra moeten krijgen. Daarmee is een van de hoofddoelen van de decentralisatie – minder geld voor betere zorg – gevoeglijk afgeserveerd. Waar de jeugdzorg in 2015 met 3,75 miljard werd overgeheveld naar de gemeenten, is dat budget inmiddels opgezwollen tot 6,1 miljard in 2022. En dat allemaal op basis van onderzoek dat op geen enkele manier blootlegt wat het aandeel is van de gemeenten in deze budgettaire explosie.

Redactie

De jeugdzorg kampt met lange wachtlijsten, opnamestops, gierende financiële tekorten en gehaaide ondernemers. Wat is er hier aan de hand? Sinds januari 2020 zoekt een team van journalisten een antwoord op die vraag. In deze gids laten we je zien wat we tot nu toe zijn tegengekomen.

Judith Spanjers & Rosanne Kropman

In vijf jaar tijd verveelvoudigde het aantal jeugdzorgaanbieders tot 6000 nu. De hoeveelheid inspecteurs bij de Inspectie bleef gelijk. Kan de Inspectie haar controlerende taak nog uitvoeren? Hoofdinspecteur Korrie Louwes vindt van wel. ‘Maar ik zeg het met enige aarzeling.’

Rosanne Kropman & Margot Smolenaars

Anderhalf jaar geleden kwam de commissie-De Winter, die geweld binnen de jeugdzorg onderzocht, met haar onderzoeksrapport. De conclusies waren vernietigend; geweld kwam op grote schaal voor. Maar beleid om zulk geweld te voorkomen, blijft tot nu toe uit, en niemand neemt daar verantwoordelijkheid voor. ‘Iedereen wijst naar elkaar.’

Frederique de Jong, Judith Spanjers & Stephan Jongerius

Terwijl de gemeenten rode cijfers schrijven, draaien zorgbedrijven goed. Judith Spanjers (Follow the Money) en Stephan Jongerius (Brabants Dagblad) legden de jaarrekeningen van zorgaanbieders uit de héle regio Noord-Brabant onder de loep. In deze podcast vertellen ze over hun onderzoek.

Jeroen Wijnen & Margot Smolenaars

Volg het geld van kabinet tot kind: dat is wat Follow the Money probeert te doen in het dossier Jeugdzorg in het rood. Het verslag van onze zoektocht leidde tot veel reacties. Inmiddels zijn we met een kleine veertig gemeenten in gesprek. Acht gemeenten krijgen een Wob-verzoek.

Frederique de Jong, Margot Smolenaars & Daan Appels

In 2015 kregen gemeenten de taak om jeugdzorg dichterbij, efficiënter en goedkoper te regelen. Het tegenovergestelde gebeurde: het aantal aanbieders, kinderen én de uitgaven zijn ontploft. Sinds januari onderzoekt een team van journalisten bij Follow the Money wat er misgaat.

Judith Spanjers

Twee derde van de gemeenten duikt in de rode cijfers omdat de kosten voor jeugdhulp stijgen. Zo schat de gemeente Tilburg haar tekort op jeugdzorg over 2019 op 14 miljoen euro. Niettemin boeken sommige hulpverlenende bedrijven flinke winsten. Het Tilburgse jeugdzorgbedrijf De GezinsManager kocht een villa van 1,3 miljoen euro. Daar is niks mis mee, vindt directeur Roel Bergmans. ‘In de eerste drie jaar hebben we veel geïnvesteerd.’

Judith Spanjers

Een 19-jarige personal trainer start in 2016 zorgonderneming Flexzorg. De gemeente Apeldoorn sluit een contract af voor ambulante begeleiding en dagbesteding. Al na enkele maanden bespreekt Apeldoorn ‘verbeterpunten’ met Flexzorg. Verbeterpunten worden fraudesignalen, fraudesignalen veranderen in een aangifte. Maar liefst drie keer treffen de gemeente Apeldoorn en Flexzorg elkaar voor de rechter. Intussen levert Flexzorg in andere gemeenten gewoon zorg. Hoe kan dat?

Eelke van Ark

Terwijl gemeenten op grote schaal worstelen met hun zorginkoop en het opsporen van zorgcowboys, heeft Almelo inmiddels een succesvolle aanpak ontwikkeld om dubieuze partijen buiten de deur te houden en goede zorgverleners binnen te halen. Komend jaar doet Almelo er nog een schepje bovenop en gaat als eerste gemeente in Nederland ook eisen stellen aan zorgaanbieders die via het pgb worden gefinancierd. ‘We willen niet wachten totdat de wet over een paar jaar aangepast wordt, als er nú actie nodig is.’

Harrie Verbon

Geen geld, geen mensen, geen passende hulp voor kwetsbare kinderen: jeugdzorg verkeert in zwaar weer. Gisteren debatteerde de Tweede Kamer over de crisis in jeugdzorg, mede aan de kaak gesteld door een vernietigend inspectierapport. Dat de gemeenten daarin de zwarte piet toebedeeld krijgen, is onterecht, betoogt emeritus hoogleraar openbare financiën Harrie Verbon.

Siem Eikelenboom

GGZ-instelling Dokter Bosman kampt met een schuld van bijna 11 miljoen euro. Een investeringsmaatschappij wil Bosman wel redden, maar alleen als de crediteuren, waaronder tal van gemeenten, de helft van Bosmans schuld willen kwijtschelden. Maar de gemeenten willen liever geen zorggeld over de balk smijten om een investeerder in het zadel te helpen. Een faillissement werd eerder deze zomer afgewend, maar dreigt nu alsnog.

Aliëtte Jonkers & Siem Eikelenboom

Agressieve marketing, dependances op scholen en miljoenen aan winst: dyslexie blijkt een gouden handel. Terwijl gemeenten de kosten van de jeugdzorg de pan zien uitrijzen, doen dyslexiebureaus goede zaken met het diagnosticeren en behandelen van lees- en spellingsproblemen. Wetenschappers luiden de noodklok: ‘Het aantal diagnoses dyslexie kan fors omlaag.’

Eelke van Ark

De jeugdzorg in Nederland is bij lange na niet onfeilbaar. Onder tijdsdruk worden kinderen uit huis geplaatst op basis van vermoedens die nooit worden getest. Gezinnen worden om onduidelijke redenen ontwricht. Follow The Money schreef eerder al over ouders die onterecht worden verdacht van Münchhausen-by-proxy, maar er zijn meer gevallen waar het misgaat.

Jeffrey Stevens

Anderhalf jaar na de overheveling van de jeugdzorg naar de gemeenten blijkt de transitie rampzalig te verlopen. Te lange wachtlijsten, ontoereikende budgetten en patiëntenstops zijn aan de orde van de dag. Tot wanhoop van veel ouders. Psychiater Michiel Bosman ondervindt het dagelijks in zijn zorginstelling. Tegenover FTM doet hij een boekje open.