Birte Schohaus & Mira Sys

Op een bedrijventerrein in Doetinchem stonden lange tijd 1300 vaten afgedankt blusschuim weg te rotten. De vervuiler kon redelijk ongestoord zijn gang gaan. Uit een vandaag verschenen rapport – en uit documenten die Follow the Money boven water kreeg – blijkt dat de situatie ernstiger was dan we eerder samen met het onderzoeksplatform Pointer beschreven: toezichthouders hielden de eigenaar van de vaten jarenlang de hand boven het hoofd. Economisch belang ging boven milieurisico’s.

Mira Sys

De giftige PFAS, chemische stoffen die zich opstapelen in het lichaam, blijken al veel sneller schadelijk dan tot nu toe gedacht. Ze hebben een negatief effect op het menselijk immuunsysteem. PFAS hopen zich voorts op in moedermelk, waardoor kleine kinderen meer risico lopen. Of iemand zelf te veel PFAS binnen krijgt, is echter erg lastig te achterhalen. De Europese voedselwaakhond heeft daarom een strengere gezondheidswaarde ingevoerd, en de Europese Commissie is bezig maxima voor PFAS in voedsel vast te stellen.

Birte Schohaus & Mira Sys

1300 vaten met afgedankt blusschuim verontreinigen de bodem en het grondwater in Doetinchem met PFAS. Na publicaties in de pers komt de gemeente in actie: het schuim moet worden overgepompt, en de terreineigenaar moet ervoor betalen. Dit terwijl de vaten niet van hem zijn. Wat ging hier mis?

Birte Schohaus & Mira Sys

Brandblussers moeten regelmatig worden vervangen. Het probleem is: blusschuim zit vol PFAS. Chemische verbindingen, met grote risico’s voor de volksgezondheid en het milieu, die heel moeilijk – en alleen tegen hoge kosten – zijn op te ruimen. In Europa wacht zeker 210.000 ton oud blusschuim op een veilig en definitief einde. Samen met televisieprogramma De Monitor onderzoeken we de laatste gang van een overjarige brandblusser.

Vincent Harmsen

Voor de chemische industrie is wetenschappelijk onderzoek in twijfel trekken de beste manier om te voorkomen dat een schadelijk product wordt gereguleerd, stelt hoogleraar David Michaels. Hij stond zeven jaar aan het hoofd van een agentschap in de VS dat verantwoordelijk is voor veiligheid op de werkvloer, en schreef twee boeken over de strategie die bedrijven gebruiken om onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek in diskrediet te brengen. ‘Twijfel zaaien is veel makkelijker, en in de praktijk veel effectiever, dan het beleid zelf bekritiseren.’

Frederique de Jong & Mira Sys

Toxische stoffen als PFAS zijn moeilijk afbreekbaar. Dat ze opduiken in onze drinkwaterbronnen baart de drinkwaterbedrijven zorgen. Hoeveel schade deze stoffen op de lange duur aanrichten aan mens en milieu, is niet duidelijk. Zuiveren is mogelijk, maar erg duur. Drinkwaterbedrijven rekenen die kosten door aan ons, de consumenten. We moeten er rekening mee houden dat drinkwater duurder wordt.

Mira Sys

In 2015 zette Follow the Money de PFAS-problematiek op de kaart. Nu de bouw op veel plekken is stilgelegd vanwege deze groep ‘Zeer Zorgwekkende Stoffen’, is het debat in een stroomversnelling geraakt. Maar wat weten we eigenlijk over deze relatief nieuwe vervuilers?

Mira Sys

Terreinen waar vroeger industriële of andere vervuilende activiteiten hebben plaatsgevonden, zijn vaak nog steeds vies. Saneren is minder eenvoudig dan het lijkt: de kosten lopen tot in de miljoenen — áls het al lukt. In Amsterdam-Noord proberen ze een andere aanpak.

Mira Sys

De Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA heeft een nieuwe voorlopige grenswaarde voor de teflon-stof PFOA vastgesteld. Die is vijftien keer strenger dan de waarden die het Nederlandse RIVM nu hanteert. Dat betekent dat de gerustellende conclusies uit eerdere onderzoeken naar de teflon-vervuiling zouden moeten worden herzien. Maar het RIVM wil de nieuwe waarden niet overnemen.

Mira Sys

Hoeveel giftige gefluoreerde koolwaterstoffen (PFAS) er in de Nederlandse bodem zitten, is nog nauwelijks bekend. Slechts in een klein aantal gemeenten is onderzoek gedaan, en landelijke interventiewaarden ontbreken. Het risico op verspreiding van de vervuiling is reëel: dat gebeurt via water, lucht, blusschuim en vervuilde grond die wordt hergebruikt. Bij hoge concentraties kunnen PFAS kwalijke gevolgen hebben, zo weten de omwonenden van Chemours in Dordrecht.