Miro Lucassen

Covid-19 dwingt de wereld opnieuw te kijken naar een al ouder maar groeiend probleem: zoönosen, ziekten die overgaan van dier op mens. Wetenschappers verwachten dat van elke vier nieuw opkomende ziekten er drie van dierlijke oorsprong zullen zijn. Nederland lijkt er nu al met een te maken te hebben: een nieuwe ziekteverwekker afkomstig uit – alweer – de intensieve geitenhouderij.

Frederique de Jong & Miro Lucassen

Hoe kunnen we voortaan beter reageren op een ziekte die overspringt van dier op mens? Door te kijken naar het verleden. De Q-koorts verschilt van corona, maar er zijn voldoende overeenkomsten die ons een nuttig inzicht kunnen geven.

Miro Lucassen & Priscilla Tienkamp

Door de coronacrisis is er opnieuw aandacht voor de gezondheidsrisico's van intensieve veehouderij, met name geiten. De geitensector is relatief klein, maar was wel verantwoordelijk voor de Q-koortsepidemie van 2007-2011. Nu presenteert de sector alweer een risico: een veel grotere kans op longontstekingen voor wie er in de buurt woont.

Miro Lucassen

Q-koortspatiënt? Dat is zware pech. De besmetting is moeilijk te ontdekken, ook na ‘herstel’ kunnen klachten terugkeren, arbeidsongeschiktheid ligt permanent op de loer. Nog altijd sterven elk jaar gemiddeld tien mensen aan de gevolgen van de uitbraak in Brabant (2007 tot 2010). Compensatie van de overheid per patiënt: maximaal 15.000 euro. De getroffen boeren kregen gemiddeld 300.000 euro, bijna 550 euro per geruimde geit.

Miro Lucassen

De Nederlandse veehouderij verdient goed geld aan geiten; vooral aan de export van hun melk. Ten tijde van de Q-koortsepidemie (2007-2010) neemt de overheid de intensieve geitenhouderij langdurig in bescherming – ze is de kip met de gouden eieren. Ook nu is het dier verdacht: in gebieden met veel geitenstallen krijgen opvallend veel mensen longontsteking. Daarom geldt in veel provincies een vestigings- en uitbreidingsverbod voor geitenboeren. Het aantal geiten groeide niettemin naar een nieuw record. Alleen al in Noord-Brabant kwamen er vorig jaar meer dan 3000 bij.

Miro Lucassen

In 2007 talmen de gezondheidsautoriteiten zo lang met de aanpak van Q-koorts dat uiteindelijk 4107 mensen ernstig ziek worden en 50.000 geiten moeten worden afgemaakt. Follow the Money reconstrueert de Q-koortsepidemie tussen 2007 en 2011 – de grootste in de wereld. In deze aflevering: het spanningsveld tussen volksgezondheid en belangen van veehouders.

Miro Lucassen

Voor Richard van den Akker kwam de pitch van Follow the Money en Omroep Brabant precies op het juiste moment: in zijn vakantie. Zo had hij wat energie om aandacht te vragen voor Q-koorts, waarvan hij persoonlijk al elf jaar de gevolgen ondervindt. Waarom keek Nederland lang weg van deze gevaarlijke bacterie in de veehouderij? Waarom weet de gezondheidszorg zo weinig van Q-koorts? Reageren onze instanties wel adequaat bij een volgende besmetting?

Hans Baaij

Nederlandse geitenhouderijen groeien hard, mede omdat de producten van de geit onterecht worden gezien als dier- en milieuvriendelijk alternatief. Daarnaast was er natuurlijk de Q-koorts, die zorgde voor dodelijke slachtoffers en een enorme economische schade. Reden voor ingrijpen? Voor de overheid niet, die bagatelliseert slechts, en gaat voorbij aan de problematiek die zich afspeelt in geitenhouderijen.