Platform Authentieke Journalistiek

Op 15 april 2019 lanceerden Follow the Money en Platform Authentieke Journalistiek de Shell Papers: een mega-onderzoek naar de banden tussen de oliegigant en de Nederlandse overheid. Inmiddels zijn er twee jaar verstreken; we hebben tegenslagen gehad, maar ook een paar overwinningen geboekt. Tijd voor een terugblik.

Platform Authentieke Journalistiek

Op 12 oktober, 549 dagen na het indienen van het Shell Papers Wob-verzoek, ontving Platform Authentieke Journalistiek (PAJ) een brief van de gemeente Assen. De behandeling van het verzoek is afgerond; meer dan 2.000 documenten die betrekking hebben op de contacten tussen Shell en de gemeente liggen klaar om verstuurd te worden. Toch zal het nog even duren voordat de documenten daadwerkelijk op de post kunnen. De reden: het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) probeert de publicatie in haar geheel tegen te houden.

Tijn van Beurden

Shell kwam de laatste jaren meermalen in opspraak vanwege belastingontwijkende constructies. Dat gedrag is niet nieuw: Shell probeert al sinds zijn vroege jaren belastingen te mijden. In deze serie komen een paar affaires uit de vorige eeuw voorbij. Ditmaal: Shell op Curaçao. Het bedrijf vestigde zich daar in 1914 en kreeg al in het eerste jaar een flink aantal fiscale cadeaus in de schoot geworpen. Daar bleef het niet bij.

Tijn van Beurden

Shell kwam meermalen in opspraak vanwege constructies om belasting te ontwijken. Zo keerde het olieconcern in de periode 2005-2017 dividend uit via het belastingparadijs Jersey, waardoor de Nederlandse fiscus naar schatting ruim 7 miljard belastinginkomsten mis liep. In 2018 bleek dat de multinational door handig gebruik van aftrekposten al jaren geen winstbelasting afdraagt in Nederland. Dat gedrag is niet nieuw: Shell probeert al sinds zijn vroegste jaren belastingen te mijden. In deze driedelige serie komen een paar affaires uit de vorige eeuw voorbij: in Nederland, in Nederlands-Indië en op Curaçao.

Thomas Bollen & Ties Joosten

Het is de Europese Centrale Bank (ECB) verboden om de crisismaatregelen van overheden te financieren met het aanzwengelen van de geldpers. Geld bijdrukken voor het bedrijfsleven mag wel. Onder meer Shell, British American Tobacco en Louis Vuitton Moët Hennessy (LVMH) maken er dankbaar gebruik van. En zo belanden de nieuwe corona-euro’s van de ECB uiteindelijk in de zakken van de aandeelhouders van multinationals.

Platform Authentieke Journalistiek

Eind februari onthulden Follow the Money en De Volkskrant dat emeritus hoogleraar in de chemie Frits Böttcher in de jaren negentig van 25 bedrijven en organisaties financiering ontving voor zijn ‘frontale aanval’ op de klimaatwetenschap. Vandaag publiceren we een overzicht van alle donaties aan Böttchers ‘CO2-project’, en leggen we uit hoe we de bedragen achterhaalden — ondanks pogingen destijds om de financiering middels creatieve boekhouding te verhullen.

Roel Gooskens

Fastned-ceo Michiel Langezaal vergeleek zijn bedrijf in een interview met het Financieele Dagblad onlangs met Elon Musk’s autobedrijf Tesla. ‘Je gelooft erin of niet’, zei Langezaal. Laten dit nou toevallig de twee bedrijven zijn waar onafhankelijk analist Roel Gooskens de afgelopen jaren veel over heeft geschreven.

Platform Authentieke Journalistiek

Tien maanden geleden diende Platform Authentieke Journalistiek (PAJ) met steun van FTM zeventien Wob-verzoeken in. Het doel: meer inzicht krijgen in de verwevenheid tussen de Nederlandse overheid en Shell. Dertien overheidsorganen besloten het verzoek af te wijzen. De manier waarop dat gebeurde, roept vragen op over de rechtmatigheid van de ambtelijke werkwijze. Tijd om een ‘Wob naar de Wob’ te doen.

Mira Sys & Ties Keyzer

Via de New Energy Coalition in Groningen financieren overheid en bedrijfsleven onderzoek naar duurzame energie. Uit onderzoek van De Onderzoeksredactie en Follow the Money blijkt echter dat vooral grote gasbedrijven de onderzoeksagenda bepalen.

Frederique de Jong & Harm Ede Botje

Frederique de Jong & Platform Authentieke Journalistiek

Zes maanden geleden deden journalisten Bas van Beek en Alexander Beunder samen met hun collega's van Platform Authentieke Journalistiek zeventien Wob-verzoeken op de bus. Het luidde het begin in van de Shell Papers, ons onderzoeksproject naar de banden tussen de oliegigant en de Nederlandse overheid. Deze week zijn de mannen van PAJ opnieuw te gast bij Frederique in de studio. Hoe staat het ervoor met het onderzoek?

Platform Authentieke Journalistiek

Vorige maand publiceerde FTM over ABDUP, een van Nederlands oudste lobbyclubs, bestaande uit AkzoNobel, Shell, DSM, Unilever en Philips. De club onderhoudt al bijna 75 jaar korte lijntjes met Den Haag, zo valt af te leiden uit de schaarse openbare bronnen. Nu blijkt, op basis van een intern verspreid boek geschreven door Philips-archivarissen, dat ABDUP al decennia een klein leger subcommissies en werkgroepen aanstuurt. Zij helpen brede politieke agenda’s te formuleren en zijn soms vaste gesprekspartner van topambtenaren.

Roel Gooskens

Innovatief zijn en snel groeien, dat is de doelstelling bij laadpalenbedrijf Fastned. Een prachtige ambitie, maar de halfjaarcijfers laten een ander verhaal zien. En dan zit de concurrentie het bedrijf ook nog eens op de hielen. FTM-huisanalist Roel Gooskens toont weinig compassie met de mannen achter dit bedrijf, die in zijn ogen de boel structureel misleiden.

Platform Authentieke Journalistiek

Er is weinig bekend over ABDUP, een van Nederlands oudste lobbyclubs. ABDUP bestaat uit AkzoNobel, Shell, DSM, Unilever en Philips en is kort na de Tweede Wereldoorlog opgericht. Documenten uit recente Wob-verzoeken laten zien dat ABDUP nog steeds actief is en wetten door het parlement probeert te loodsen, zoals de afschaffing van de dividendbelasting.

Ties Joosten

De afgelopen weken lieten grote Nederlandse beleggers het achterste van hun tong zien bij de aandeelhoudersvergaderingen van grote oliebedrijven. Daarbij werd duidelijk dat zich een schisma aftekent tussen (pensioen-)fondsen die een ambitieuzere klimaatstrategie eisen en fondsen die afwachten.